Alıç yaprakları, çiçekleri ve meyvelerinden hazırlanan ilaç formülasyonlarının Almanya gibi bazı Avrupa ülkelerinde kalp hastalıklarında reçetelendiği, Amerika Birleşik Devletleri’nde ise en çok satılan bitkisel ürünler sıralamasında üst sıralarda yer aldığı bildirilmektedir. Yapılan çalışmalar, alıç özütlerinin “ikinci derece kalp yetmezliği” tedavisinde etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Farklı alıç formülasyonlarının, farklı sürelerle (3-26 hafta arası) uygulanması ile kronik kalp yetmezliği hastaları üzerindeki etkisinin incelendiği bilimsel nitelikte klinik çalışmaların değerlendirildiği bir meta analiz çalışması da ahçın etkinliğini destekliyor. Toplam 1.100 hastada yürütülen ve standardize edilmiş (prosiyanidinler) alıç formülasyonlarının kullanıldığı 14 klinik çalışmanın sonuçları, iki ayrı uzman tarafından tamamen bağımsız olarak değerlendirilmiş. Çalışmaların sonucunda, alıç formülasyonlarının idrar artırıcı ilaçlar (4 çalışma) veya tansiyon düşürücü ilaçlarla (ACE inhibitörleri) (3 çalışma) birlikte uygulanması ile boş ilaç verilen hastalara göre, istatiksel olarak daha belirgin şekilde bir yararı bulunduğu göze çarpmaktadır.
Vurgulanan bir diğer önemli husus ise bu bitkinin son derece güvenilir olduğu, herhangi bir risk olasılığının son derece düşük olduğu. Başka bir çalışmada da kalp yetmezliği hastalarının kullandığı digoksin gibi ilaçlar ile herhangi bir etkileşmesi bulunmadığı bildirilmektedir. Hayvan deneylerinin sonuçlarına bakılarak kan sulandırıcı ve tansiyon düşürücü bazı ilaçlar ile olası bir etkileşmeye dikkat çekilmesine karşılık, bu konuda doğrulayıcı klinik çalışma bulunmamaktadır. Sonuç olarak, kalp yetmezliği hastalarının tedavisine destek olmak üzere ilaçlar ile birlikte alıç formülasyonlarının kullanılması önerilmektedir.
ÖNERİLER / UYARILAR
Alıç özütü satın alırken nelere dikkat edilmeli?
Alıç özütünün standart olmasına dikkat edilmelidir. Etkili olabilmesi için alıç yaprak ve çiçeklerinden elde edilen özütün, 3,5-39,6 miligram hiperozit üzerinde hesaplanmış total flavonoit veya 30-338 miligram proantosiyanidin taşıması istenir. Tabii konu kalp gibi hayati bir organ olunca kullanılan ürünün kalitesi son derece önemli!
Hangi sıklıkta ve ne miktarda kullanılmalı?
Standart alıç özütü taşıyan ilaç formüllerinin eczanelerden temin edilmesi gerekir. Günlük önerilen miktar 160 miligram ile 1.800 miligram arasında değişmektedir. Bu miktar gün içerisine bölünerek alınır. Etkisinin hafif olması nedeniyle yararlı olup olmadığını anlayabilmek için en az 6-8 hafta kullanılması gerekir. Zaten alıç özütünün etkinliği ciddi kalp yetmezliği şikâyetlerinde yeterli olamamaktadır. Bu bakımdan hafif ve orta derecede vakalarda önerilmektedir. Bu konuda Amerikan Kardiyoloji Birliği'nin önerisi, birinci ve ikinci derece kalp sorunlarında kullanılması şeklindedir. Kalp ilacı kullananlarda diğer ilaçların etkisini kuwetlen- direbileceği gözönüne alınmalıdır. Bunun dışında yan etki riski düşüktür.
Prof. Dr. Erdem Yeşilada