Rezene meyvesinden hazırlanan çayın gaz söktürücü etkisi nedeniyle, bilhassa her yaştan bebek ve çocuklarda sindirim yetersizlikleri ve ishallerin tedavisinde yararlı olduğunu sanırım hepimiz biliriz. Bebeklerdeki bu tip şikâyetler için yararlanılabilecek başka bitkiler ve ilaçlar da bulunuyor şüphesiz. Peki, rezene çayının diğer seçeneklere oranla ne kadar etkili ve ne kadar güvenilir olduğunu biliyor musunuz?
Ülkemizde bir özel klinikte yürütülen bir çalışmada, bebeklerde infantil kolit vakalarında rezene çayının etkinliği incelenmiş. İnfantil kolit, ilk 3 aya kadar bebeklerde sık olarak gözlenen, 3 günden daha uzun süre ile nöbetler halinde huzursuzluk ve günde 3 saatten uzun süren ağlamalar ile seyreden bir durum. Anne sütü alan ve infantil kolik tanısı konmuş bebeklere 3 ayrı grup halinde 1O gün süre ile papatya çayı, rezene çayı ve bu tip vakalarda önerilen bir sentetik ilaç (damla) verilmiş. Tedavi sonucunda düzelme oranları her üç grupta da hemen hemen aynı çıkmış; papatya çayı alan grupta olumlu sonuç gözlenen bebeklerin oranı yüzde 66,1 iken, rezene çayı verilen grupta yüzde 66,7 ve damla ilaç verilen grupta ise yüzde 66,7 bulunmuş. Her üç gruptaki bebeklerde herhangi bir yan etki görülmemiş.
İtalya’da yapılan bir çalışmada ise bebeklerde kolik sancılarını iyileştirmek amacıyla rezene meyvelerinin papatya çiçekleri ve oğul otu yaprakları gibi diğer bazı bitkiler ile birlikte çay halinde uygulandığını görüyoruz. Bilimsel kriterlere uygun olarak (randomize, plasebo kontrollü) anne sütü emebilen 93 bebek üzerinde yürütülen bu çalışmada, 46 bebeğe rezene meyvesi, papatya çiçeği ve oğulotu yapraklarını birlikte içeren üçlü bir formülasyon kullanılarak hazırlanan çay bir hafta süre ile günde iki defa uygulanırken, 47 bebekten oluşan kontrol grubuna ise sadece rezene çayı verilmiş. Sonuç olarak bebeklerin kolik sancılarında bu karışımın uygulanması ile belirgin şekilde daha yüksek etkinlik sağlanabilmiş. Bence oldukça yararlı bir karışım tasarımı. Bebeğin sancısını ve gazını gidermesinin yanı sıra rahat uyumasını da sağlayacaktır.
Göz kapağı yangıları için de yararlı
Rezene çayından bir başka yararlanma alanı ise yangı giderici etkisine bağlı. Göz kapağında ya da göz kapağının iç tarafında meydana gelen yangılarda, taze hazırlanan ve ılık haldeki şekersiz rezene çayına batırılıp sıkılan temiz bir göz pamuğu ile pansuman yapılması yararlı oluyor. Daha etkili olabilmesi için bu çay ile ıslatılmış pamuğun sık sık yenilenmesi gerekiyor. Bir başka seçenek ise eczaneden alacağınız bir göz kadehi içerisine rezene çayını koyarak göz banyosu yapmak.
Annelerde süt miktarını da artırıyor
Rezene meyvesinin bir başka özelliği ise süt artırıcı (galaktagog) etkisidir. Keçilerde süt üretimini artırdığı bilinmektedir. Çok eskilerden beri emziren anneler de, rezeneden süt artırıcı olarak yararlanmaktadır.
ÖNERİLER I UYARILAR
Rezene çayı demlerken dikkat edilecek noktalar
Bilhassa bebeklere ve göze uygulanacak çayların hazırlanmasında çok daha fazla hassasiyet gösterilmesi gerekir. Öncelikle satın alınacak rezene meyvelerinin kalitesi son derece önemli; açıkta satılan rezene meyvelerinin ne tip mikroorganizmalar taşıdığından emin olamazsınız. Rezene çayını hazırlamak için kullanılacak suyun içme suyuolması, birkaç dakika kaynatılıp ılıdıktan sonra kap içerisindeki rezenelerin üzerine dökülmesi ve 1 O dakika (kaynatılmadan) kap içerisinde bekletildikten sonra süzülmesi gibi önemli ayrıntılara da dikkat etmek gerekir. Daha yüksek etki sağlamak için kullanılmadan hemen önce rezene meyvelerinin bir havan içerisinde parçalanması yararlı olacaktır. Bu suretle kanallar içerisindeki uçucu yağın daha fazla miktarda suya geçmesi sağlanabilecektir. Öksürüklerde bal içerisinde bir çorba kaşığı alınması da yararlı olmaktadır.
Prof. Dr. Erdem Yeşilada