Birçok Sahabeden şöyle rivayet edilmiştir: “Allâhü Te’âlâ, Âdem (a.s.)’ı yaratmayı dileyince, Cebrail (a.s.)’ı arza, (yeryüzüne) gönderdi ve yeryüzünden toprak almasını emretti. Cebrail (a.s.) arzdan toprak almaya gidince, arz; “Benden bir parça alıp, noksanlaştırmandan Allâhü Te’âlâ’ya sığınırım” dedi. Bunun üzerine Cebrail (a.s.) yeryüzünden toprak almadan geri döndü ve: “Yâ Rabbî, dünyâ kendinden bir parça toprak alınmasından sana sığındı. Ben de almadan geldiğim için sana sığınırım” dedi. Bunun üzerine Allâhü Te’âlâ Mikâil (a.s.)’ı gönderdi. Arz, Mikâil (a.s.)’a da aynı şeyi söyledi. O da toprak almadan dönüp, Allâhü Te’âlâ’ya Cebrail’in (a.s.)’ın söylediği gibi söyledi. Bundan sonra Allâhü Te’âlâ, melekü’l-mevt olan Azrail (a.s.)’ı yeryüzüne gönderip toprak almasını emretti. Azrail (a.s.) yeryüzüne gidip, toprak alacağı zaman yeryüzü ona da bir şey veremeyeceğini ve Allâhü Te’âlâ’ya sığındığını söyledi. Bunun üzerine Azrail (a.s.) yeryüzüne: “Ben de Rabbimin emrini yerine getirmemekten Rabbime sığınırım” dedi. Sonra yeryüzünün değişik yerlerinden, kırmızı, beyaz, siyah değişik renkte topraklar aldı. İnsanların değişik renkten olması bundandır.”
Ahmed bin Hanbel (r.a.)’in bildirdiği Hadîs-i Şerifte şöyle buyuruldu: “Allâhü Te’âlâ, Âdem (a.s.)’ı yeryüzünün her tarafından aldırdığı topraktan yarattı. Bu sebeble zürriyetin-den siyah, beyaz, esmer, kırmızı renkte olanlar olduğu gibi, bâzıları da bu renklerin arasındadır. Bâzısı yumuşak, bâzısı sert, bâzısı hâlis ve temiz oldu.”
Âdem (a.s.)’ın yaratılacağı toprak, yeryüzünün çeşitli yerlerinden alınıp, biraraya toplandıktan sonra, melekler su ile çamur yapıp insan şekline koydular. Allâhü Te’âlâ bu toprağı çeşitli safhalardan geçirdi. Önce tin (çamur) hâline getirilip, bir müddet öylece kaldı ve balçık çamuru oldu. Bu çamur şekil verilecek bir hâl alınca; insan suretine sokuldu. Bir müddet de bu hâl üzere bekletildi. Mekke ile Tâif arasında kırk yıl yatıp salsâl oldu ve pişmiş gibi kurudu, önce Hz. Muhammed (s.a.v.)’in nuru alnına kondu ve Muharrem ayının onunda -Cuma günü- rûh verildi.
(Peygamberler Târihi Ansiklopedisi, 1. c, 6-7.s.)
İBLİS’İN HZ. ÂDEM (A.S.)’A OLAN HASEDİ
Âdem (a.s)’ın şekil verilmiş hâli Mekke ile Tâif arasında kırk yıl yattığı sırada melekler ve iblis (şeytân) onu görmüştü ve ondan korkmuştu. Ondan en çok korkan da iblis (şeytân) idi. iblis, Âdem (a.s.)’ın henüz rûh verilmemiş salsâl hâlindeki bedenine dokununca çınlayarak ses çıkardı, iblis, onun, bedenine girip çıkar ve meleklere; “Korkmayınız bunun içi boştur. Eğer ben ona musallat olursam helak ederim” derdi. Bir Hadîs-i Şerîfte buyuruldu ki: “Allâhü Te’âlâ Âdem’in bede-nine şekil verip bıraktıktan sonra (henüz rûh verilmeden) İblis, etrafında dolaşıp ona bakmağa başladı. Onun içini boş görünce; “Bu kendine sâhib olamaz, benim için kolay ele geçirilebilir” dedi.
Âdem (a.s.)’ın bedenine rûh verilmeden önce, melek-ler, Âdem (a.s.)’ın bedenini görüp, ondaki uygunluğa, âhenge ve ilâhi san’ata hayran kaldılar. Allâhü Te’âlâ bundan güzel bir şey yarattı mı acaba! Dediler. İblis, Âdem (a.s)’ın bu halini görünce, meleklere; “Eğer o sizden üstün, faziletli kılınırsa ve ona hürmet etmeniz emredilirse ne yaparsınız?” dedi. Melekler; “Biz Rabbimizin emrine uyarız” dediler. İblis ise kendi kendine; “Eğer ona hürmet etmem emir olunursa isyan ederim” dedi.
Bir Hadîs-i Şerîfte şöyle buyuruldu: “Şübhesiz ki Allâhü Te’âlâ Âdem’i topraktan yarattı. Âdem (a.s.)’ı yaratacağı toprağı çamur hâline sokup, balçık çamuru oluncaya kadar bekletti. Sonra ona şekil verip, pişmiş kerpiç gibi oluncaya kadar bekletti. Şeytân, Âdem (a.s.)’ın bedeninin rûh verilmemiş bu hâlini görüp, yanına vardıkça; “Şübhesiz sen büyük bir iş için yaratıldın” derdi. Sonra Allâhü Te’âlâ, Âdem (a.s.)’ın bedenine rûh verdi. Rûh önce gözüne ve genizlerine sirayet etti. Genzine sirayet edince aksırdı. Allâhü Te’âlâ onu rahmetiyle karşılayıp; “Rabbin sana merhamet etsin” buyurdular.”
(Peygamberler Tarihi Ansiklopedisi, 1.c, 8.s.)
İBLİS’İN HZ. ÂDEM (A.S.)’A SECDE ETMEMESİ
Allâhü Te’âlâ, Âdem (a.s.)’ın bedenine rûh vermeden önce, meleklere, ona rûh verdiğim zaman hepiniz ona karşı secde edin buyurdular. Bu husus Kur’ân-ı Kerîm’de bildirilmiş olup rneâlen şöyledir: “Rabbin o vakit meleklere şöyle demişti: “Ben çamurdan bir insan (Âdem’i) yaratacağım. Onun yaratılışını tamamlayıp da tarafımdan ona rûh verdiğim zaman, hemen ona (hürmet için) secdeye kapanın.” Bunun üzerine melekler hep birden secde ettiler.” (Sâd s. 71,72,73)
Âdem (a.s.)’a rûh verilip canlanıp ayağa kalkınca, Allâhü Te’âlâ’nın emri üzerine melekler ona karşı secde ettiler. Rivayete göre bu secde eğilmek suretiyle yapılmıştır. Önce Cebrâîl (a.s.), sonra Mikâil (a.s.), sonra İsrafil (a.s.), sonra Azrail (a.s.) sonra da Mukarrebûn denilen melekler secde etmiştir. Âdem (a.s.)’a karşı meleklerin secde etmelerinin emredilmesi, alnında Hz. Peygamber (s.a.v.)’in nuru bulunduğu içindi.
İblîs (şeytân) kibirlenip, Âdem (a.s.)’a karşı secde etmedi. “O çamurdan yaratıldı. Ben ise ateşten yaratıldım. Ondan üstünüm” diye iddiada bulundu. Bundan dolayı, huzûr-u ilâhîden kovuldu, ismi de kovulmuş, uzaklaştırılmış ma’nâsında şeytân kaldı.
İblis (şeytân) kendini üstün görüp kibirlenerek Allâhü Te’âlâ’nın emrine uymayınca, gadab-ı ilâhiye’ye uğradı ve kovuldu. Bunun üzerine helak edileceğinden korkarak kıyamete kadar ömür ve mühlet istedi. Allâhü Te’âlâ ona mühlet verdi. Şeytân; “Madem ki ben azgınlığa mübtelâ oldum. Yemîn olsun ki insanların doğru yolunda pusu kurup oturacağım, onların ön ve arkalarından, sağ ve sollarından musallat olacağım. Sen onların çoğunu şükredici kimseler bulamayacaksın. Yeryüzünde kötülükleri onlara güzel gös tereceğim. Hâlis kulların hâriç onların hepsini saptıracağım” dedi.
(Peygamberler Tarihi Ansiklopedisi, 1.c, 9-11.s.)
HZ. ÂDEM’E EŞYANIN İSİMLERİNİN ÖĞRETİLMESİ
Allâh-u Teâlâ Âdem (a.s.)’ı en güzel bir surette yaratıp ona ruh verdikten sonra her şeyin ismini ve fâidesini öğretti. Âdem (a.s.)’a öğretilen şeyler hususunda çeşitli rivayetler yapılmıştır, İbn-i Abbâs (r.a.)’dan şöyle nakledilmiştir: “Allâhü Teâlâ yeryüzünde in-sanların bildiği bütün eşyanın isimlerini Âdem (a.s.)’a öğretmiştir. Meselâ, insan, hayvan, vadi, dağ, ova, tepe ve buna benzer isimleri, hattâ karanlık ve uzunluğu da öğretti.” (Dünyada konuşulan bütün diller böylece Âdem (a.s.)’a öğretilmiş, çocukları vasıtasıyla da değişik bölgelere yayılmıştır.) Mücâhid’den ve Sa’id bin Cübeyr (r.a.e.)’dan de böyle rivayet edilmiştir. Âdem (a.s.)’a öğretilen bilgiler hususunda bâzı âlimler de; olmuş ve kıyamete kadar yaratılacak şeylerin ismi ve her şeyin sıfatı demişlerdir. Allâhü Teâlâ Âdem (a.s.)’a bütün eşyanın ismini, özelliklerini; yeryüzünde onlardan tam istifâde etmesi için öğretti. Böylece meleklerden üstün oldu. Bu hususlar Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle bildirilmiştir: “Allah, Âdem’e bütün isimleri öğretti. Sonra eşyayı meleklere gösterip; “Eğer sâdıklarsanız bunların isimlerini bana haber verin” buyurdu. Melekler; “Biz seni tenzih ederiz, senin bize öğrettiğinden başka, hiç bir ilmimiz yok. Muhakkak sen her şeyi hakkıyla bilensin, üstün hikmet sahibisin” dediler. Allah, Âdem’e; “Ey Âdem! Eşyanın ismini meleklere haber ver” buyurdu. Âdem (a.s.) da meleklere, o isimleri haber verince, Allâhü teâlâ; “Ben size demedim mi ki, göklerin ve yerin gayblerini ben bilirim. Açıkladığınızı da gizlediğinizi de elbet ben bilirim” buyurdu.” (Bakara s. 30,32,33) Dil hususunda bütün Âdemoğullarının zamanımıza kadar meydana gelen çeşitlenme ve ilerlemelerinin hepsi, esâs itibariyle, Hz. Âdem (a.s.)’ın yaratılış bakımından şereflendirildiği bu isimleri öğrenme özelliğinden gelmektedir.
(Peygamberler Tarihi Ans. 1.c, 12.s.)
Evrimciler, uzun çalışmalarına rağmen, son derece kompleks bir yetenek olan konuşmanın (ve insanların kullandığı dillerin), basit hayvansı iletişim şekillerinden evrimleştiği yönündeki iddialarına kanıt göstermede tamamen başarısız olmuşlardır. Pennsylvania Üniversitesi’nden David Premack: “İnsan dili, evrim teorisi için bir utançtır”
(Roger Lewin, Java Man, Abacus, Swisher III sf. 205)
HZ. ÂDEM (A.S.)’IN CENNETE GİRMESİ
Âdem (a.s.) kırk yaşında iken Firdevs adındaki Cennet’e götürüldü. Cennet’e girince, peygamberler sayısınca kürsîler konulmuş gördü. Her birinde ayrı ayrı oturdu ve her kürsîde oturdukça, o peygamberin nuru alnında parlıyordu. En son Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimizin kürsîsinde oturdu. Melekler yetmiş bin adet nurdan meşaleyi başı üzerinde tuttular. O kadar aydınlık oldu ki evvelki nurların hiç birisi kalmadı. Her biri görünmez olup güneş çıkınca yıldızların kaybolması gibi oldu. Bu hâl Âdem (a.s.)’ın Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimiz’e muhabbetini arttırdı. Âdem (a.s.) Cennet’e girince, Cennet yemeklerine ve meyvelerine rağbet eyledi. Cennet bağlarını, bahçelerini ve Cennet köşklerini dolaşmaya başladı. Canı her ne isterse hemen hazır olurdu. Lâkin yaratılışı îcâbı olarak, kendi cinsinden arkadaş bulup onunla yakınlık kurmak istedi. Bu düşüncede iken uyuyuverdi. O esnada Allâhü Teâlâ Âdem (a.s.)’ın sol kaburga kemiğinden Hz. Havva’yı yarattı. Âdem (a.s.) uykudan uyanınca başucunda ayakta duran bir kadın gördü ve ona; “Sen kimsin? Niçin yaratıldın?” dedi. O da; “Ben sana zevce olarak yaratıldım” diye cevâb verdi. Hz. Havva validemizin yaratılmasından Âdem (a.s.)’ın hiç haberi olmadı. Hz. Havva, Âdem (a.s.) suretinde, onun boyunda, onun şeklinde ve renginde idi. Allâhü Teâlâ, Hz. Havva’yı yarattıktan sonra Âdem (a.s.) ile nikâh etti. Rivayete göre melekler; “Ey Âdem (a.s.) mihrini ver!” dediler. “Mihri nedir?” deyince; “Onun mihri üç defa veya yirmi defa Hz. Muhammed (s.a.v)’e salât okumandır” dediler. Bu, mihir için verilen bir mal değildi.
Bundan maksad her şeyin yaratılmasına sebep olan Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimiz’in üstünlüğünü bildirmek için idi. Çünkü her şey 0 (s.a.v)’in yüzü suyu hürmetine yaratıldı.
Prof. Dr. Selami BAKIRCI
Atatürk Üniv. Fen-Edebiyat Fak. Öğrt. Üyesi