3. Toplumla ilgili tedbirler ve topluma mal edebilmek için beraberce tedbir almak
Tedbir konusunda yalnız değil, beraber tedbir almamız gerekmektedir.
“Bir kişinin aldığı tedbir, tek bir kişinin gücü gibidir. İki kişinin aldığı tedbir, iki kişinin gücü gibidir.”
Nizamülmülk
“Zamanı gelen bir fikrin karşısında hiçbir ordu duramaz.”
Goethe
Savaş, sulh döneminde kazanılıyor, harpte ispat ediliyor. Sulh döneminde hazırlık tedbirleri almak, başarıyı ve zaferi kazandırıyor.
“Gücümüzü hırlaşmak için değil, birleşmek için harcamalıyız.”
Malcolm X
Ayrı telden çalsak bile aynı türküyü söylememiz gerekmektedir.
“Kötüler birleştiği zaman, iyiler de bir araya gelmelidirler; yoksa teker teker giderler.”
Burke
“Sen ben desin efrad, aradan vahdeti kaldır
Milletler için kıyamet işte o zamandır.”
M. Akif Ersoy
4. Her şeyde olduğu gibi tedbir için de plan yapmak
Önceden plan yapmak da tedbirden sayılır.
Planlar, ne kadar isabetli olursa, ne kadar realiteye, kendi idealimize ve denenmiş tecrübelere uygun ise tedbirler de o kadar isabetli olur.
Plan bazen zihinde olur, gelişir, istişarelerde bulunulur, detaylar ortaya çıkar, ondan sonra kâğıda dökülür.
5. Tedbir sonrası, planı takibe almak
Plan uygulandıkça güzellikler ve noksanlıklar ortaya çıkar. Mesela bir problem için; problem hissedilir, teşhis edilir, çözüm reçetesi çıkarılır, planlanır, uygulanır, denetlenir; netice gözden geçirilir, eğer noksanlık varsa tamamlanır, yanlışlık varsa giderilir tekrar harekete geçilir.
6. İnsanlara karşı dost-düşman herkese karşı tedbirli/ihtiyatlı davranmak
Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Sevdiğini itinalı sev, bir gün gelir ki düşmanın olabilir; buğzettiğin /düşmanlık ettiğine de itinalı buğz /düşmanlık et, bir gün gelir ki dostun olabilir.”
(Tirmizî, Birr, 28. Hadis no:1998.)
Übey b. Ka’b’a bir adam:
Ebû Münzir! Bana tavsiyede bulun, dedi. O da şu tavsiyelerde bulundu:
“Seni ilgilendirmeyen şeylerle uğraşma. Düşmanından uzak dur. Dostuna karşı da tedbirli/ihtiyatlı davran. Ölünce istemeyeceğin şeyi, hayatta iken de isteme. Senin ihtiyacının karşılanıp karşılanmamasını önemsemeyenlere bir ihtiyacını arzetme!”
(İbn-i Asâkir; Ali el-Muttakî el-Hindî, Kenzü’l-Ummâl, VIII, 224.)
Hikmet sahibi anlayışlı kişiler şöyle demişlerdir:
“Dostunda çirkin bir iş görürsen hemen sevgi bağının düğümünü kesme! Belki sana arkadaş olur, yaranı sarar. İmkân buldukça doğru yola girmesi için çalış! Belki bir gün yola gelir.”
(Ahmet Rifat, Tasvîr-i Ahlâk s. 361.)