Çıkış Yolu: Takva, Sabır, İstiğfar ve Tövbe

      “Kim Allah’a karşı takvalı olursa, Allah kendisine çıkış yolu ihsan eder; ummadığı bir yerden rızık verir. Kim Allah’a tevekkül edip güvenirse, O (Allah) ona yeter. Muhakkak Allah, emrini yerine getirendir. Allah her şey için bir ölçü (bir sınır) koymuştur.” (Talak sûresi 65/2-3) 

       Kim Hakk’a ve halka karşı ister emredileni terkten ve ister yasağı işlemekten korunursa Allah o kimseye bir çıkış yolu ihsan edeceğini ve ummadığı yerden rızık vereceğini de va’detmiştir.     

     Ayrıca sebeplere sarılmak ama sebeplere takılıp kalmamak belki sebepleri yaratana tevekkül etmek gerekir. Çünkü sebeplerin de bir sınırı vardır. Ama Allah ise her şeye gücü yetendir, emrini yerine getirir. Yeter ki biz, bize gerekeni yapıp sonra da Allah’a tevekkül edip güvenelim. Zira Allah va’dini yerine getirmeye kadirdir. 

      Bize gereken, sabır ve takvadır. 

       Uhud savaşından sonra inen âyette    “Eğer sabreder ve takvaya dikkat eder (yanlışlardan korunur) iseniz, onların hilesi size hiçbir zarar vermez(di)” buyurdu. (Âl-i Imrân 3/120) 

       Yani Uhud savaşında, Ayneyn tepesindeki elli kişinin kırkı, Rasûlullah’ın emrinde sabr u sebat edip emrine isyandan korunsalardı, Halid b. Velid komutasındaki düşmanların hileleri zarar vermezdi.
     Yine Uhud harbinden sonra inen âyette Allah Teâlâ,  “azmedince Allah’a tevekkül et” buyurdu. (Âl-i Imrân 3/159)    

     Sebeplere sarıl, silahlarını al ve ordunu yetiştir ama bütünüyle aklına, ashabına, orduna ve silahına değil Allah’a tevekkül edip dayan. Çünkü sebepler yaratıcı değildir. Yaratıcı Allah’tır, öyleyse Allah’a dayan ve güven. 

      Neden Takva? 

      1. Allah’ın  yardımı ve nusreti, takva ehliyle beraberdir. ( Nahl 16/128) 

      2. Farukıyyet/ayırt edicilik özelliği verir (Enfal 8/29), kurtuluş ihsan eder. (Âl-i Imrân 3/200) 

      3. Allah, işine kolaylık verir (Talak 65/4), sıkıntıdan ve gamdan çıkış ihsan eder (Talak 65/2), ummadığı yerden bol rızık lütfeder. (Talak 65/3) 

      Neden Sabır? 

      1. Sabır, ulu’lazm peygamberlerin ahlakındandır (Ahkâf 46/35), (Lokman 31/17) 

      2. Sabır ve tevekkül, hicret edip lütfa mazhar olanların özelliklerindendir (Nahl 16/42) 

      3. Allah için olan sabır, cennete girenlerin özelliklerinden ve cennete girme sebebi (Ra’d 13/22, 24) 

      İstiğfar 

     İstiğfar, af talebidir, Allah’tan özür dilemek demektir. 
      Tövbe, dönmek ve dönüş yapmaktır. 

      Önce yanlış anlayış ve yanlış davranıştan, sonra da yanlış arkadaş ve yanlış çevreden tövbe etmek gerekir. 

      “Kim istiğfâra yapışır (devam edip dilinden düşürmez) ise, Allah ona her darlıktan bir çıkış, her üzüntüden kurtuluş ihsan eder ve ona ummadığı yerden rızık verir.” 
      (Ebû Dâvûd, Salât, 361; İbn Mâce, Edeb, 57.)

       İstiğfar ve Tövbe 

      1. Mağfiret ve nice nimetler sebebi (Nûh 71/10-12) 

      2. İlâhî mağfiret sebebi (Neml 27/46) 

      3. Dünyada iken azaptan kurtuluş sebebi (Enfâl 8/33) 

      4. İstiğfar ve tövbe dünyada güzelce yaşatılma ve lütfa uğratılma sebebi     
    (Hûd 11/3) 

      5. Herkesin kurtuluşu, herkesin tövbesiyle hâsıl olması (Nûr 24/31) 

      İşte dünya ve âhiret kurtuluş sebepleri.
   
    Bunlara kim sarılırsa kurtulacak ve huzur bulacak demektir. Kim bu şartlara dikkat etmiyorsa kurtuluş ve huzur istemiyor demektir. 

     Allah, bu özelliklere sahip olmaya muvaffak kılsın, Allah, bize bu şartlara uyma derdini ve uymayı nasip buyursun.