Şeyh Fahrettin Arnasi'nin "el-İ'tisâm Hâşiyetu Şerhi'l-İsâm Ale'l-Ferîdeti fi'l-Beyân" Eseri

Beyan ilmini öğrenmek ve incelemek isteyenler için son derece faydalı bir kaynaktır. Tanınmış ilim adamlarından Halil Gönenç de, eserle ilgili bir takriz yazmıştır. Molla Fahreddin'in "el-İ'tisam" adlı bu değerli eseri lim erbabının istifadesine sunulmuştur.

BİLİM TEKNOLOJİ 09.10.2021, 22:50 Ramazan Peri
Şeyh Fahrettin Arnasi'nin "el-İ'tisâm Hâşiyetu Şerhi'l-İsâm Ale'l-Ferîdeti fi'l-Beyân" Eseri

Beyan, belagatle ilgili bir bilim dalıdır. "el-Ferîde", bu bilimle ilgili olan ve medreselerde okunan bir metin kitabıdır. Asıl adı İbrahim ve lakabı İsâmuddin olan meşhur âlim, el-ferîde adlı metin ile ilgili "Şerhu'l-İsam ale'l-Ferîde" adlı bir eser yazmıştır. İsâmuddin lakaplı büyük âlim, medreselerde, anlaşılması zor eserleri yazmakla tanınmaktadır. Hatta bazı ibareleri tıpkı bilmeceler gibidir. Anlaşılmaları zor olduğu için İsîm'ın eserlerinden yeteri kadar yararlanılamamaktadır. Diğer bir ifade ile bu eserlerden ancak ilim ve zekâsıyla ayrı bir hususiyet gösteren zatlar yararlanabilmektedir. İşte Molla Fahreddin, yazdığı bu eserle İsâm'a ait şerhin zor yerlerini açıklayarak, daha geniş bir kitlenin eserden yararlanmasını sağlamıştır.

Molla Fahreddin'in el-İ'tisam adlı eseri, müstakil olmayıp İsâmuddin'e ait şerhin haşiyesi, bu eser de el-Feride'nin şerhi olduğundan bu üç eseri birlikte değerlendirmek durumundayız. Bu üç eserin özünü, metin olan el-Feride teşkil etmektedir. Bu eser, üç bölümden ibarettir. Bölümlerden sonra iki tane mebhas bulunmaktadır. Bölüm başlıkları, diğer benzer eserler gibi "kısım", "bab", gibi kavramlarla değil gerdanlık anlamındaki "ikd" kavramı ile ifade edilmiştir. Eser üç ikd ve iki mebhastan ibarettir. Her ikdin bünyesinde de inci anlamındaki "el-Feride" ile ifade edilen alt başlıklar bulunmaktadır. Birinci ikd (gerdanlık) mecazın çeşitleri ile ilgili olup, altı feride (inci) den ibarettir. İkinci ikd, "istiare bi'l-kinaye" manasını tahkik ile ilgili olup dört ferideyi kapsamakta, üçüncü ikd ise, "istiare bi'l-kinaye" nin karinesi ve buna ilave olarak

"muşebbeh bih" in mülayematı ile ilgilidir ve bünyesinde beş feride yer almaktadır. Mebhaslara gelince, birincisi "mecaz-ı mürsel"in terşîhi, ikincisi ise "mecaz-ı aklî" ve "teşbîh" in teşrîhi hakkındadır. Çalışmamızın sınırlarını aşacağı için bu ilmî kavramları tek tek açıklama imkânımız bulunmamaktadır.

Eser, Beyan ilmini öğrenmek ve incelemek isteyenler için son derece faydalı bir kaynaktır. Molla Fahreddin'in "el-İ'tisam" adlı bu değerli eseri, müellifin oğlu Abdurrahim ile müellifin öğrencilerinden Muhammed Tahir es-Sadık tarafından tahkik edilmiştir. Tanınmış ilim adamlarından Halil Gönenç de, eserle ilgili bir takriz yazmıştır. Eser büyük boy 254 sayfadan ibaret olup, son baskısı (1423/2006) tarihinde İstanbul'da Hanefiyye Matbaası tarafından basılarak, ilim erbabının istifadesine sunulmuştur.

Muhammed Latif ALTUN

Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 28 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 20 54
2. Fenerbahçe 20 48
3. Samsunspor 20 40
4. Eyüpspor 20 36
5. Göztepe 20 34
6. Beşiktaş 20 32
7. Başakşehir 20 29
8. Rizespor 20 27
9. Gaziantep FK 20 26
10. Trabzonspor 19 25
11. Alanyaspor 20 25
12. Kasımpaşa 20 25
13. Sivasspor 20 23
14. Antalyaspor 20 22
15. Konyaspor 20 21
16. Bodrum FK 20 16
17. Kayserispor 19 16
18. Hatayspor 20 10
19. A.Demirspor 20 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 21 44
2. Karagümrük 21 38
3. Erzurumspor 21 36
4. Bandırmaspor 21 34
5. İstanbulspor 21 33
6. Gençlerbirliği 21 33
7. Ahlatçı Çorum FK 21 32
8. Boluspor 21 31
9. Ankaragücü 21 30
10. Pendikspor 21 30
11. Keçiörengücü 21 30
12. Amed Sportif 21 30
13. Ümraniye 21 29
14. Esenler Erokspor 21 29
15. Manisa FK 21 29
16. Igdir FK 21 26
17. Sakaryaspor 21 26
18. Şanlıurfaspor 21 25
19. Adanaspor 21 16
20. Yeni Malatyaspor 21 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 22 53
2. Arsenal 23 47
3. Nottingham Forest 23 44
4. M.City 23 41
5. Newcastle 23 41
6. Chelsea 23 40
7. Bournemouth 23 40
8. Aston Villa 23 37
9. Brighton 23 34
10. Fulham 23 33
11. Brentford 23 31
12. M. United 23 29
13. Crystal Palace 23 27
14. West Ham United 23 27
15. Tottenham 23 24
16. Everton 22 23
17. Leicester City 23 17
18. Wolves 23 16
19. Ipswich Town 23 16
20. Southampton 23 6
Takımlar O P
1. Real Madrid 21 49
2. Atletico Madrid 21 45
3. Barcelona 21 42
4. Athletic Bilbao 21 40
5. Villarreal 21 34
6. Mallorca 21 30
7. Rayo Vallecano 21 29
8. Girona 21 28
9. Real Sociedad 21 28
10. Real Betis 21 28
11. Osasuna 21 27
12. Sevilla 21 27
13. Celta Vigo 21 25
14. Getafe 21 23
15. Las Palmas 21 23
16. Leganes 21 23
17. Deportivo Alaves 21 21
18. Espanyol 21 20
19. Valencia 21 16
20. Real Valladolid 21 15
Günün Karikatürü Tümü