05.01.2022, 12:33

Hakkı Bilen-Bilmeyen/Gören-Görmeyen

“Rabbinden sana indirilenin hak olduğunu bilen kimse, kör kimse gibi olur mu? (Fakat bunu) ancak selîm akıl sahipleri anlar.”

(Ra’d sûresi 13/19)

Bu âyet-i kerimede Allah Teâlâ, Hz. Peygamber’e (s.a.) indirilenin hak olduğu ortaya koymuş, bu hakkı bileni gören kimseye benzetmiş, hakkı bilmeyeni de köre benzetmiştir.

Görenin, köre nispetle tespit ve teşhisleri ne kadar isabetli ise, en üstün ve en doğru ilmi ortaya koyan, vahyin temsil ettiği hakkı bilen mü’min müctehidin tespit ve teşhisleri de o oranda isabetlidir. Vahyi inkâr eden, net ortada olan hakkı inkâr eden kâfirin iddiaları da o oranda isabetsizdir, yanlıştır, bâtıldır.

Hak ile bâtılın farkını, hakkı bilip hakka inanan ile batılı bilip batıla inananın farkını ancak akl-ı selîm sahipleri anlar, kavrar.

Aklın gereği; hakkı batılı, hayrı şerri, doğruyu eğriyi tefriktir/ayırt etmektir. Akıl çalışınca, hakkı alır ve batılı reddeder, hayrı alır ve şerri reddeder, doğruyu alır ve eğriyi reddeder.

Hak, Kur’ân-ı Kerîm’dir. Kur’ân-ı Kerîm’i en iyi anlayıp anlatan ve en güzel hayat haline getiren Hz. Peygamber (s.a.s.)’dir. Çünkü Allah Teâlâ, Kur’ân-ı Kerîm’in hem kavlî hem fiilî beyanını Rasûlüne öğretmiştir:

“(Biz o peygamberleri) apaçık belge (mucize)lerle ve kitaplarla (gönderdik). İnsanlara kendilerine ne indirildiğini beyan edesin /açıklayasın ve onlar da iyice düşünsünler diye sana da bu zikri (Kur’ân’ı) indirdik.”

(Nahl sûresi 16/44)

Kur’ân-ı Kerîm’in hakikatini bilen kişi, bu hususta Hz. Peygamber gibi, hakikati gören gibidir. Kur’ân-ı Kerîm’in hakikatini bilmeyen kimse ise Hz. Peygamber’e nispetle kör gibidir. Bunu da şu âyetten öğreniyoruz:

“Şüphesiz, insanlar arasında Allah’ın sana gösterdiği ile hükmedesin diye Kitab’ı sana hak olarak indirdik. Hâinlerin bir savunucusu olma!”

(Nisâ sûresi 4/105)

İşte bu yüzden Hz. Ömer şöyle demiştir: “Allah’ın bana gösterdiği ile hükmettim, demeyiniz! Çünkü Allah Teâlâ bunu ancak Peygamber’ine has kılmıştır. Bizden birisinin görüşü, fikri zan olur, ilim olmaz.”

Râzî, Fahruddîn, Mefâtîhu’l-Ğayb, X1, 33.

Müctehid, Kur’ân-ı Kerîm’den ve Hadîs-i Şerîflerden hüküm çıkarır. Çıkan hükümler müçtehidin zann-ı galibidir. Ama Hz. Peygamber’in hükmü gibi değildir. Yeter ki Hz. Peygamber’e nispet edilen hükümlerin rivayeti sahih olsun. Bu rivayetler mütevatir olursa, kesin; meşhur olursa, kesine yakın ilim ifade eder. Rivayet haber-i vâhid olursa, haberî konularda delil kabul edilir.

Tevâtür yoluyla gelen rivayetlere dayanmayan inançlara itibar edilmemekle birlikte, başka bir asılla çatışmayan meşhur haberler akâidde delil kabul edilmektedir. Meselâ naklî delilin hâkim olduğu hissî mûcizeler, kıyamet alâmetleri, haberî sıfatlar, âhiret ahvâli gibi konularda bu tür hadîslerin delil sayılabileceği ifade edilmektedir.

Topaloğlu, Bekir, Sünnetin Dindeki Yeri, İstanbul 1997, Müzakere Notu, s. 221-226.

Herhangi bir konuda hüküm verilirken önce Kur’ân’a sonra Sünnet’e başvurulur. Sünnet’te de yoksa müctehid, Kur’ân ve Sünnet gerçeklerinden yola çıkarak ictihad yapar. Kur’ân’daki bazı emirlerin açıklanması, sadece Sünnet’le mümkün olmaktadır. İşte o zaman Kur’ân ile değil Sünnet ile amel edilir. İşte bu mânada şunu diyebiliriz: Kur'ân-ı Kerîm, ancak Sünnet ile anlaşılır ve Sünnet ile yaşanılır.

Cücük, İbrahim, Delilleriyle Ehl-i Sünnet Akâidi, s. 23.

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 18 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 19 51
2. Fenerbahçe 18 42
3. Samsunspor 18 36
4. Göztepe 18 31
5. Eyüpspor 18 30
6. Beşiktaş 18 30
7. Başakşehir 18 26
8. Gaziantep FK 18 25
9. Rizespor 18 24
10. Trabzonspor 18 22
11. Alanyaspor 18 22
12. Kasımpasa 18 21
13. Antalyaspor 18 21
14. Konyaspor 18 20
15. Sivasspor 18 20
16. Kayserispor 18 16
17. Bodrumspor 18 15
18. Hatayspor 19 10
19. A.Demirspor 18 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 19 41
2. Karagümrük 19 34
3. Bandırmaspor 19 34
4. Ankaragücü 20 30
5. Erzurumspor 19 30
6. Ahlatçı Çorum FK 19 29
7. Amed Sportif 19 29
8. Boluspor 19 28
9. İstanbulspor 19 27
10. Pendikspor 19 27
11. Keçiörengücü 19 27
12. Gençlerbirliği 19 27
13. Ümraniye 19 26
14. Manisa FK 19 26
15. Igdir FK 19 25
16. Şanlıurfaspor 20 25
17. Esenler Erokspor 19 23
18. Sakaryaspor 19 23
19. Adanaspor 19 15
20. Yeni Malatyaspor 19 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 20 47
2. Arsenal 21 43
3. Nottingham Forest 21 41
4. Newcastle 21 38
5. Chelsea 21 37
6. M.City 21 35
7. Aston Villa 21 35
8. Bournemouth 21 34
9. Brighton 21 31
10. Fulham 21 30
11. Brentford 21 28
12. M. United 21 26
13. West Ham United 21 26
14. Tottenham 21 24
15. Crystal Palace 21 24
16. Everton 20 17
17. Wolves 21 16
18. Ipswich Town 21 16
19. Leicester City 21 14
20. Southampton 21 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 19 44
2. Real Madrid 19 43
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 19 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 19 28
8. Girona 19 28
9. Rayo Vallecano 19 25
10. Real Betis 19 25
11. Osasuna 19 25
12. Celta Vigo 19 24
13. Sevilla 19 23
14. Las Palmas 19 22
15. Getafe 19 19
16. Leganes 19 19
17. Espanyol 20 19
18. Deportivo Alaves 19 17
19. Real Valladolid 20 15
20. Valencia 19 13
Günün Karikatürü Tümü