İslam İktisat Tarihinde Para ve Paraya Bakış

             İslam hayatı bütün yönleri ile kuşatan bir dindir. İslam’ı sadece ibadet ve ibadethane merkezli değerlendirmek bu sebeple hatadır. Sosyal hayattan ekonomik hayata, kültürel hayattan ticari hayata kadar İslam, insanların dünyada ve ahrette huzurlu olacakları bir nizam inşa etme amacı güder. Hatta insanların yaşlılar ve çocuklar ile etkileşimi, akrabalarına yönelik ilişkilerinin nasıl olması gerektiği, toplumsal hayattaki rolleri gibi güncel hayata dair birçok konuda yön gösterir. Hayata dair olan ve insanların toplumsal ilişkilerini içeren konular yedi bölümde tasnif edilmektedir.1)Evlilik ve evlilik ile ilgili boşanma, zina vb konular.2)Ebeveyn ve çocuklar arasındaki ilişkiler.3) Miras.4)Suçlar ve cezalar.5) Ekonomik ve ticari ilişkiler.6) Zekât ve infak yanında diğer hayır faaliyetleri.7) Köle hukuku. Hayatın tümünü içerisine alan bu başlıklar, konuya bütüncül yaklaşılması gerektiğinin bir göstergesidir. Ayrıca toplumsal münasebetlerin bu derece tafsilatıyla ele alınması İslam fıkhının oldukça gelişmesini de sağlamıştır.

             Kuran-ı Kerim’de de Kitabın tamamına inanılması vurgulanması, İslam’ın hayatın tamamını kapsadığını ve dünden bugüne tüm zamanlara hitap ettiğinin bir göstergesidir.(Yoksa siz Kitap’ın bşr kısmına inanıp bir kısmını inkar mı ediyorsunuz? İçinizden bu şekilde davranan birinin dünya hayatındaki cezası ancak rezil rüsva olmaktır; kıyamet gününde ise onlar, azabın en şiddetlisine itilirler. Allah sizin yapmakta olduğunuzdan habersiz değildir. Bakara süresi). Dolayısıyla İslam’ı hayattan uzaklaştırmak ve İslam’ı sadece vicdan ve ibadet ile ilgili bir boyuta hapsetmek,insanlığın tarih boyunca sorunların tekerrürüne sebep olacaktır.O halde hayata tüm yönleri nizam vermek isteyen İslam ; para ve para politikası ,insanların para ile olan ilişkisi gibi konularda da yön göstericidir.

           Bu noktada İslam İktisat tarihinde Hz. Peygamber ’ in uygulamalarının yanında gerçek müçtehitlerin gerekse de ulemanın paraya dair görüşleri, paranın İslam ekonomisindeki rolünü anlamak konusunda bizlere yardımcı olmaktadır. Bunun yanında bu görüşlerin Kuran-ı Kerim’ deki emir ve yasaklar çerçevesinde şekillendiği de unutulmamalıdır. Örneğin para politikası, ayette de belirtildiği üzere servetin, belirli kişi ve gruplarda toplanmasını sağlayacak nitelikte olmamalıdır.(Servet içinizden sadece zenginler arasında dönüp dolaşan bir şey olmasın…) (Haşr süresi,59/7) Şu anki dünya da olduğu gibi %5-10 zengin gerisi fakir dünya huzuru ortada. İslam-ın mutlak hâkimiyetini 2/3 bölümünde dahi olan hâkimiyetinin yüz yıl önce son bulmasından mütevellit adaletsizlik ve İslami olmayan paylaşım servetin çok az insanda toplanmasına sebep olmuş. Aynı şekilde istifçilik yani cimrilik boyutunda altın ve gümüş biriktirmek de hoş karşılanmamıştır.(Altın gümüş biriktirip Allah yolunda harcamayanları elem veren bir azapla müjdele. Tevbe Süresi9/34)Bu ayet sadece altın ve gümüşü kapsamamaktadır. Ayette vurgu yapılanın, zekatı verilmeyen servet olduğu anlaşılmaktadır.     

           İslami Para Politikası

           İslami bir ekonomik ekosistem temel ayaklarından birisi İslami bir para politikası uygulamaya koymaktır. İslam’ın öngördüğü bir hayat nasıl ekonomik ve sosyal tüm alanları kapsıyorsa İslami bir ekonomi de tüm bileşenlerinin İslam’a uygun olması ile mümkündür. Bileşenlerin birbiri ile ahenk içerisinde olması, uygulamaların çelişmemesi ve İslam’ın temel kaynaklarının bu uygulamaları şekillendirmesi, sistemin sağlıklı ve tutarlı kaynaklarının bir şekilde çalışmasının ön koşuludur. Bunlara dikkat edilmez ise İslami para sistemi de geleneksel parasal sistemde olduğu gibi ortaya çıkan sorunlara geçici ve anı kurtarıcı çözümler üreten sağlıksız bir parasal ekosisteme dönüşecektir.