Malatya Yeşilyurt İlçesi

Yeşilyurt, Osmanlı döneminde, Çırmıktı, ismiyle anılan bu yerleşim bölgesi, Malatya’nın güney kesiminde yer alan İlçe toprakları dağlık ama bağlık ve bahçelik alanlardan oluşmaktadır. İlçenin güney kesimini Malatya dağları oluşturmaktadır. İlçenin kuzey kesimi Malatya Ovası’nın uzantısı içerisindedir. İlçe topraklarını dışarıdan kaynaklanan Beyler Deresi diğer adıyla Derme Çayı sulamaktadır. Malatya’ya 9 km uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 568 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre, toplam nüfusu 45.551’dir. İlçe nüfusu 11.998 olup köy nüfusu ise 33.553’dür. İlçenin bucağı olmayıp Bostanbaşı, Gündüzbey, Yakınca ve Merkez olmak üzere 4 Belediye, 16 Köyü, 23 Mezrası bulunmaktadır

İlçenin bulunduğu yerde Arkeolojik kazı ve yüzey araştırması yapılmadığından eskiçağ tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Ancak İl merkezine yakınlığı ve onun bir banliyösü konumunda olduğundan muhtemelen aynı tarihi paylaşmaktadırlar. Bununla birlikte Atmalı Kaletepe’de bulunan 8. ve 9.yüzyıl Bizans dönemine ait mozaikli havuz ve ev kalıntıları Bizans döneminde burada karakol veya lojman niteliğinde bazı yapılar olduğunu göstermektedir. Bunun dışında ilçenin ismi tarihi kaynaklarda geçmemektedir. Bugün, ilçe merkezindeki en önemli tarihi eser 1753 tarihini taşıyan Camii Kebir'dir. Öteki camii ve mescitlerin tarihi eskilere gitmez Yazılı belgelere dayanmayan söylentiler varsa da geçici pek seyrek yerleşimler olmuştur. Asıl yerleşim Osmanlının son döneminde halkın bağ ve bahçe olan Aspuzu yöresine taşınmasıyla yerleşim alanına dönüşmüştür. Cumhuriyetin ilanından sonra İsmet Paşa ismini almış, 1957 yılında siyasi nedenlerle ismi Yeşilyurt olarak değiştirilmiş ve ilçe şimdiki konumuna getirilmiştir. İlçe, tarihi ve turizm yönünden oldukça fakirdir. Eski eser olarak Osmanlı tarzı ev ve yapılar olup, bazılarının üzerinde kitabeleri bulunmaktadır. Tarihi önem arz edecek eski kalıntılar yok denecek kadar azdır.

İlçede karasal iklim hüküm sürmekte olup yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık, dokuma ve küçük ölçekli sanayisine bağlıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler; Buğday, Arpa, Tütün ve meyvecilik alanında ise her türlü meyvenin bol olduğu ilçemizde başta Üzüm, Kayısı ve Kiraz yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dünyaca tanınan Yeşilyurt’un Dalbastı Kirazını tanıtmak ve ilçeyi turizme açmak amacıyla festival düzenlenir. Bu festival Haziranın son haftasında ulusal boyutta yapılmaktadır. 1993 yılından beri Yeşilyurt Kaymakamlığı ve Belediyesi tarafından organize edilmekte olup bu festival sırasında kiraz yetiştiriciliğini teşvik etmek amacıyla kiraz yarışmalarının yanı sıra çeşitli sosyal etkinlikler düzenlenmektedir.

Dağlık bölgelerde ise hayvancılık ve arıcılık yapılmakta olup, yaylalarda Kıl keçisi ve koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçede belli başlı sanayi kuruluşlarının İplik dokuma, tekstil hazır giyim üretimi yapan tesisleri bulunmaktadır. 1800’li yılların sonlarında el tezgâhları ile başlayan dokumacılık ve culfacılık daha sonraları gelişerek, İlçenin ekonomisine büyük katkısı olmaktadır. İrili ufaklı özel sektöre ait tekstil ve dokuma fabrikaları çalışmaktadır. Madencilik alanında, Cafana bölgesinde Çinko ve Kurşun yatakları bulunmakta olup, Gündüzbey yöresinde ise lif yüzdesi düşük Asbest çıkarılmaktadır. Yine Kireç taşı yönünden zengin olan ilçemizde sönmüş toz kireç, üretimi de yapılmaktadır

İlçemiz gezilecek ve görülecek mesire ve dinlenme alanları bakımından da oldukça zengindir. Konak Kasabası'nda, Beydağ’ının eteklerinde çıkan Horata suyu, çevresinde bir mesire yeri bulunur. Yaz aylarında kent merkezinden Horata subaşına akın eden Malatya halkı, durgun, temiz ve soğuk suların yanında dinlenme fırsatı bulmaktadır.

Gündüzbey Pınarbaşı, Karacadağ’ın 1235 metre kot’undan çıkıp tepedeki kaynağından çevresi söğüt ağaçları ile kaplı olan Sırpıncaktaş'taki alana suratla inip derme deresi ile Kapuluk Regülâtörü ile Derme sulaması ana kanalına verilmektedir. İçme suyu olaraktan kullanılan bu su Kaptaj’dan artan kısmıdır. Pınarbaşı görülmeye değer buz gibi suyuyla insanın ruhunu okşayan, harika bir güzelliğin sergilendiği yöre halkının sıkça uğradığı yerlerden biridir.

Yeşilyurt İlçesi'nin kasabası olan Gündüzbey, yeşile bezeli doğal güzellik ve suyun bolluğu ve kasabanın sakinliği yöre halkının ilgisini çekmektedir. Yaz aylarında ziyaretçi akınına uğramakta, kasaba içindeki ve yakınındaki parkların yanı sıra, Kapuluk adıyla bilinen mevki, görmeye ve dinlenmeye gelen insanlarla dolup taşmaktadır.

Yeşilyurt yolu üzerinde, yeşilliklerin doyumsuzluğa ulaştığı, içinde güzel bahçelerin bol olduğu, her bir bahçenin ayrı bir güzelliğinin olduğu, Tecde bahçeleri… Dut, Kavak, Söğüt ve her türlü meyve ağaçları ile bol olan ve Üzüm bağları ile de ayrı bir güzellik taşımaktadır. Burada daha önceleri bir baraj göledi de mevcut idi.

Anlatarak bitiremeyeceğimiz daha nice cennet gibi mekânlara sahiptir Yeşilyurt. Tesis ve mesire yerlerine girmeden duyulur, suyun şırıltısı, kuşların, tabiatın cıvıltısı önce kulağımıza, sonra yüreğimize iner. Dut, söğüt, kavak ve kayısı ağaçları eşlik eder yol boyunca bizlere. Tahtadan yapılmış localarla, masalarda tabiat içinde dip dibe de olmak zorundayım önyargısını kırıyor ve özel bir alan sağlıyor misafirlerine.

Derme Suyu’nun geçtiği yerlerdeki bahçeler, Güdüzbey kasabası, Kapılık, Derme suyunun kaynağı olan Pınarbaşı, Kozluk Köyü, Şabandede, Davulpınarı, İnekpınarı, İnekçayı, Koru Deresi ve Güvercin Pınarı ilçenin doğal güzellikleri olup, halkın dinlenme ve mesire yerleridir.