Taliban, kaos ortamında medreseliler hareketi olarak kuruldu

Afganistan’da Amerikan ve NATO güçlerine karşı direnişini sürdüren ve nihayetinde zafer kazanan Taliban, Afganistan’ın köklerine ve geleneklerine sıkı sıkıya bağlı bir teşkilat olarak dikkat çekiyor.

ÖZEL HABER 13.10.2021, 11:39 13.10.2021, 11:44 Ramazan Peri
Taliban, kaos ortamında medreseliler hareketi olarak kuruldu

Afganistan’da Amerikan ve NATO güçlerine karşı direnişini sürdüren ve nihayetinde zafer kazanan Taliban, Afganistan’ın köklerine ve geleneklerine sıkı sıkıya bağlı bir teşkilat olarak dikkat çekiyor. Molla Ömer ve arkadaşları tarafından Kandahar’da Diyobend medreselerine bağlı bir medresede kurulan Taliban, tavizsiz adalet anlayışıyla kısa sürede idaresi altına aldığı yerlerde huzur ve sükûneti sağlamayı başardı. 1996-2001 yıllarında Taliban’ın hükmettiği Afganistan’da şeriat kurallarının uygulanması sebebiyle hırsızlık, gasp, cinayet, tecavüz, uyuşturucu gibi insanlık suçları neredeyse bitme noktasına geldi. 2021 yılında dünya gündeminin en çok konuşulan konusu olmayı başaran Taliban, daha uzun yıllar adından sıkça bahsettireceğe benziyor. 

Afganistan’da 1979-1989 yılları arasında 10 yıl süren Sovyet işgalini güç birliğiyle sona erdiren Afgan direniş grupları, Rusların ülkeden kovulmasının ardından iktidar paylaşımında ihtilafa düştü. Çok sayıda direniş grubunun birbirleriyle savaşması sebebiyle Afganistan tam bir kaos ortamına döndü. Afganistan’da işgalci Ruslara karşı 10 yıl boyunca omuz omuza çatışan mücahitler, aralarına sokulan nifak tohumlarına yenik düştü. İşgalden sonra huzura kavuşmayı bekleyen Afganistan halkı, direnişçilerin iç çatışmaları sebebiyle bir kez daha hayal kırıklığına uğradı. Bu süreçte siyasi istikrarsızlık ülkedeki asayiş sorunlarını tetikledi, her türlü yolsuzluk, hırsızlık ve ahlaksızlık meşru hale geldi. Suçluların cezalandırılamadığı, adaletin tesis edilemediği Afganistan’da toplumsal huzuru sağlayacak bir iktidar gücüne her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuluyordu.

MOLLA ÖMER’İN LİDERLİĞİNDE SİYASİ HAREKETE DÖNÜŞTÜ

İşte böyle kasvetli bir ortamda Kandahar’da, Hanefi, Maturidi ve sofi bir hareket olan Diyobend medreselerinde bağlı bir medrese hocası olan Molla Ömer çevresindeki ilim talebelerini ve medrese hocalarını bir araya getirerek Taliban hareketini kurdu. Afganistan’da Sovyet işgaline karşı mücadele veren ve dağınık durumdaki mücahit gruplar da kendilerine ‘Taliban’ diyorlardı fakat Taliban’ın siyasi bir hareket olarak varlık kazanması Molla Ömer’in liderliğinde gerçekleşti. Molla Ömer, Taliban hareketinin kurulma amacını kendi ifadeleriyle şöyle anlatacaktı: “Öğrenci arkadaşımla birlikte Kandahar’da bir medresedeydim. Fesat, hırsızlık, yağmacılık ve cinayet çok yaygınlaşmıştı. Afgan halkı her şeyin iyi olacağına dair inancını yitirmişti. Allah’a tevekkül ettim ve bu öğrenci arkadaşlarımla birlikte çalışmaya koyuldum.” Taliban hareketi, amacını, Afganistan’da İslam hukukunu uygulamak, ülkeyi savaş ağalarından temizlemek ve suçlulardan arındırmak olarak belirleyerek silahlı mücadelesine başladı.

KANDAHAR’DAN KABİL’E UZANAN YOL

Taliban lideri Molla Ömer, öncelikle direniş hareketini başlattığı Kandahar’da hakimiyeti ele geçirdi. Kısa sürede Afgan halkı arasında büyük ilgi toplayan Taliban’a katılımlar hızla artmaya başladı. 1995 yılında Kandahar’la birlikte 12 şehrin hâkimiyetini ele geçiren Taliban hareketi, başkent Kabil’in kapılarına dayandı. Ülkedeki kaos ve kargaşadan bıkan Afgan halkı, Taliban’ı bir kurtuluş umudu olarak gördü ve mücahitlere sahip çıktı. 1996 yılında Afganistan’ın idaresi artık tamamen Taliban’ın elindeydi. Taliban, Afgan topraklarının tamamında İslam hukukunu uygulamaya başladı. Şeriat mahkemelerinin aldığı kararlarla toplumun huzurunu bozan bozguncular en ağır cezalara çarptırıldı. Bu cezalar vesilesiyle yolsuzluk, hırsızlık, arsızlık, uyuşturucu gibi toplumsal sorunlar kısa sürede frenlendi. Taliban’ın ilan ettiği ‘şeriat’ yönetimi birçok dünya ülkesi tarafından tanınmazken Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Taliban hükümetini tanıdıklarını açıkladı.

AFGANİSTAN’A HUZUR VE GÜVEN HÂKİM OLDU

Taliban, 5 yıllık iktidarında dışa kapalı bir siyaset izlemeyi tercih etti. Hareketin dış politikadaki tecrübesizliği Afgan toplumumun dünyayla iletişim sorunu yaşamasına yol açtı. Ekonomik olarak büyük bir refah dönemi yaşanmasa da asayiş ve huzur yönünden Afganistan’ın en sakin dönemi Taliban’ın 1995-2001 yılları arasındaki iktidarı zamanında gerçekleşti. 2007 yılında Amerikan işgalinden feverân eden Afgan bir gazeteci, bu durumu şu sözlerle anlatmıştı: “Taliban iktidardayken bir Afgan sırtına bir çuval altın alıp ülkenin bir ucundan bir ucuna gitse ona kimse dokunamazdı. O adamın malını gasp etmeye meyledecek biri çıkmazdı çünkü bilirdi ki Taliban, hırsızlığı şeriat kurallarına göre en ağır şekilde cezalandırmaktaydı. Ama şimdi öyle mi? Amerikan işgalinde bir Afgan yağmalanırım korkusuyla bir sokaktan bir sokağa eşyasını götüremiyor.” Taliban’ın Afganistan’da sağladığı bu huzur ortamı 2001 yılında başlayan Amerikan ve NATO işgaline kadar devam etti.

KARANLIK SÜREÇ: 11 EYLÜL SALDIRILARI

Amerika Birleşik Devletleri tarihinde en kanlı terör saldırısı olarak kayıtlara geçen ve faillerinin kim olduğu hâlen ispatlanamayan 11 Eylül saldırıları sonrasında George Bush hükümeti Afganistan’daki Taliban hükümetinden El Kaide lideri Usame bin Ladin’i kendisine teslim etmesini istedi. Taliban hükümeti ise ABD yönetiminin Usame bin Ladin’i 11 Eylül saldırılarında sorumlu olduğunu ispatlaması halinde teslim edeceğini duyurdu. Taliban ayrıca Usame bin Ladin’i yalnızca uluslararası bağımsız bir mahkeme tarafından suçlu bulunması durumunda teslim edebileceğini, aksi takdirde himayelerinde bulunan bir Müslüman’ı ABD’ye teslim etmelerinin mümkün olmadığını ifade etti. Taliban’ın bütün diyalog ve çözüm çağrılarını yanıtsız bırakan Washington, çok önceden planladığı hain saldırısını gerçekleştirdi. Bundan sonraki süreçte ABD, aç bir kurdun koyun sürüsüne saldırması gibi İslam toprağı Afganistan’a kanlı işgali başlattı. Aslolan şuydu ki; ABD yıllar öncesinden planladığı Afganistan işgaline 11 Eylül’ü bahane etmişti. Zira ABD’nin Afganistan’daki kirli amaçlarının başında, ezeli rakipleri Çin ve Rusya arasında stratejik toprakları ele geçirerek Orta Asya’daki fitne projelerine bir üs sağlamak geliyordu. ABD ve zulüm ortağı NATO, Usame bin Ladin’i bulma, özgürlük ve demokrasi getirme yalanıyla girdikleri Afganistan’da devasa bir enkaz bırakarak ve ağır bir hezimete uğrayarak def olup gitmek zorunda kaldılar.

ARAŞTIRMA: Abdussamet Karataş/Milli Gazate

İmparatorluklar mezarlığı: Afganistan

# ABD, Afganistan, Taliban

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 29 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 20 54
2. Fenerbahçe 20 48
3. Samsunspor 20 40
4. Eyüpspor 20 36
5. Göztepe 20 34
6. Beşiktaş 20 32
7. Başakşehir 20 29
8. Rizespor 20 27
9. Gaziantep FK 20 26
10. Trabzonspor 19 25
11. Alanyaspor 20 25
12. Kasımpaşa 20 25
13. Sivasspor 20 23
14. Antalyaspor 20 22
15. Konyaspor 20 21
16. Bodrum FK 20 16
17. Kayserispor 19 16
18. Hatayspor 20 10
19. A.Demirspor 20 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 21 44
2. Karagümrük 21 38
3. Erzurumspor 21 36
4. Bandırmaspor 21 34
5. İstanbulspor 21 33
6. Gençlerbirliği 21 33
7. Ahlatçı Çorum FK 21 32
8. Boluspor 21 31
9. Ankaragücü 21 30
10. Pendikspor 21 30
11. Keçiörengücü 21 30
12. Amed Sportif 21 30
13. Ümraniye 21 29
14. Esenler Erokspor 21 29
15. Manisa FK 21 29
16. Igdir FK 21 26
17. Sakaryaspor 21 26
18. Şanlıurfaspor 21 25
19. Adanaspor 21 16
20. Yeni Malatyaspor 21 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 22 53
2. Arsenal 23 47
3. Nottingham Forest 23 44
4. M.City 23 41
5. Newcastle 23 41
6. Chelsea 23 40
7. Bournemouth 23 40
8. Aston Villa 23 37
9. Brighton 23 34
10. Fulham 23 33
11. Brentford 23 31
12. M. United 23 29
13. Crystal Palace 23 27
14. West Ham United 23 27
15. Tottenham 23 24
16. Everton 22 23
17. Leicester City 23 17
18. Wolves 23 16
19. Ipswich Town 23 16
20. Southampton 23 6
Takımlar O P
1. Real Madrid 21 49
2. Atletico Madrid 21 45
3. Barcelona 21 42
4. Athletic Bilbao 21 40
5. Villarreal 21 34
6. Mallorca 21 30
7. Rayo Vallecano 21 29
8. Girona 21 28
9. Real Sociedad 21 28
10. Real Betis 21 28
11. Osasuna 21 27
12. Sevilla 21 27
13. Celta Vigo 21 25
14. Getafe 21 23
15. Las Palmas 21 23
16. Leganes 21 23
17. Deportivo Alaves 21 21
18. Espanyol 21 20
19. Valencia 21 16
20. Real Valladolid 21 15
Günün Karikatürü Tümü