Limon, portakal gibi narenciye meyvelerinin kemik sağlığı bakımından önemi, hem yüksek C vitamini içeriği, hem de taşıdığı flavonoit yapısındaki bileşenlerine bağlı. 2003 yılında, yumurtalığı alınmış sıçanlarda hesperidin ve bunun suda onbin defa daha kolay çözünebilen türevi alfa-glikozilhesperidin ile yürütülen bir çalışmada, özellikle uyluk kemiğinde erimeye yol açan os- teoklast miktarını azaltarak kemik erimesini önleyebildiği gözlenmiş. Ancak bu deneyde uygulanan hesperidin miktarı, günlük olarak bizim alabileceğimiz miktarın epey üzerinde. Dolayısıyla, narenciyenin kemik erimesindeki yararını tek başına değil de, bahsettiğim diğer meyveler ile birlikte değerlendirmek daha doğru olacaktır. Yani, bu meyvelerden sürekli ve makul miktarlarda tüketerek sinerjik bir etki ortaya çıkmasını sağlamak mümkün olabilir.
C vitamini normal kemik sağltğının korunması ve kolajen oluşumu için gerekli
Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütülen bir çalışmada ise farklı seviyelerde C vitamini tüketen erkeklerde kalça kemiği, kemik mineral yoğunluğunun sigara, kalsiyum ve E vitamini desteği kullanılıp kullanılmaması ile ilişkisi incelenmiş. Sonuçta, C vitamini desteği kullanılması ve C vitaminince zengin diyet uygulanması ile sigara içmeyen erkeklerde kemik mineral yoğunluğunun belirgin bir şekilde arttığı tespit edilmiş. Bu artışın, kişilerin düşük kalsiyum ve E vitamini seviyelerinden bağımsız olduğu gözlenmiş.
Yeni yayınlanan deneysel bir çalışmada, erkek tipi osteoporoz modeli oluşturmak üzere yumurtalıkları çıkarılmış erkek sıçanların günlük beslenmelerine, 4 ay süresince değişik oranlarda kurutulmuş ve toz edilmiş portakal kabuğu (yüzde 2,5, yüzde 5 ve yüzde 10) ilave edilirken, bir gruba portakal kabuğu içeren besin verilmemiş. 4 ay sonra yapılan ölçümlerde portakal kabuğu ilave edilen sıçanların kemik sağlığı üzerinde belirgin bir şekilde olumlu etkileri gözlenmiş. Özelikle hayvanların serum antioksidan kapasitesi, yumurtalıkları çıkarılmamış normal hayvanlardaki olağan seviyesine yükselmiş. Bu muhtemelen portakal kabuğundaki flavonoit (hesperitin ve naringenin) ve C vitamininin antioksidan etkisine bağlı olarak ortaya çıkıyor. Antioksidan etkili bu bileşenlerin kemik erimesinin önlenmesi ve kemik oluşumu mekanizmalarının uyarılmasını sağlayarak etki gösterdiği ileri sürülüyor. Diğer taraftan, kadınlık hormonu olan östrojen erkeklerde de düşük miktarlarda bulunmakta ve kemik yapısının korunması ve kemik erimesinin önlenmesi bakımından önemlidir. Portakal kabuğundaki hesperitin ve naringenin gibi flavononların, karaciğerde östrojen hormonu yıkımını önleyerek kemik erimesini azalttığı düşünülmektedir. Ancak narenciye kabuklarının çok miktarda tüketilmesini önermem. Uçucu bazı bileşenlerinin (limonen gibi) zararlı etkileri ortaya çıkabilir. Zaten deneylerde de günlük diyete düşük oranlarda katılmış. Bence en iyisi kurutulmuş erik ve C vitaminince zengin diyetler uygulanması.
Prof. Dr. Erdem Yeşilada