MAKBUL AMEL

Makbul amel, kabul olmuş ameldir. Kabul olan amel, Allah’ın kabul ettiği ameldir. Allah’ın kabul ettiği amel, Allah’ın razı olduğu ameldir. Allah’ın razı olduğu amel, sâlih ameldir.

Kur’ân-ı Kerîm, imandan sonra sâlih ameli getirir. Sâlih amel çoğunlukla “sâlihât” şeklinde çoğul olarak gelir. Bunun farz olanı; itikadı ve ameli farz veya haram olanları bilmek ve bildirmek, cihad, namaz, zekât, oruç, hacc gibi amellerdir. Vacip olanı; fıtır sadakası, nezir ve vitr namazı gibi amellerdir. Nafile olanı; sünnet olan namazlar, oruçlar, umre, nafile hacc ve diğer sadakalar gibi amellerdir.

Sâlih amel; imana ve sünnete uygun olup kalpte ihlasın bulunduğu ameldir.

İman, Kur’ân-ı Kerîm’deki ve Hadîs-i Şerîf’lerdeki gerçekleri tasdiktir.

“İmana uygun amel”, Kur’ân-ı Kerîm ve Hadîs-i Şerîf gerçeklerine uygun olan ameldir. Kur’ân ve hadisler neye helal demişse onu helal bilmek, neye haram demişse onu haram bilmektir. Farzı farz bilen, farza uyar; haramı haram bilen, haramdan sakınır. İşte böylece imana uygun amel etmekle sâlih amel gerçekleşmiş olur.

“Sünnete uygun amel” demek, Hz. Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in örnek alınıp izlendiği ameldir. Çünkü Allah’a itaat, Hz. Peygamber’e itaat etmekle gerçekleşir.

“Kim Rasûl’e itaat ederse, gerçekten Allah’a itaat etmiş olur...”

(Nisâ sûresi 4/80)

Hz. Peygamber’e itaat, Allah’a itaat; Hz. Peygamber’e isyan, Allah’a isyan demektir.

“Kim bana itâat ederse Allah’a itâat etmiş ve her kim bana isyan ederse Allah’a isyan etmiş olur.”

(Müslim, İmâre, 32. Hadis no: 1835.)

“Allah Teâlâ bir sözü amelsiz (tam) kabul etmez, sözü ve ameli niyetsiz kabul etmez, sözü, ameli ve niyeti de ancak sünnete uygun olmakla kabul buyurur.”

(Hâkim, el-Müstedrek, II, 425.)

“Kalpte ihlasın bulunduğu amel” demek, sadece Allah emrettiği için yapılan ve sırf Allah yasakladığı için terk edilen ameldir. Diğer bir ifadeyle ihlas, kalbi Allah’ın rızası ve Allah’a yaklaşma niyetinden başka düşüncelerden arındırmak, kurtarmak, korumak ve temizlemektir.

Mümini, münafıktan ayıran niyettir. Münafığın niyeti ve hedefi sadece dünya ve dünyalık şeyler, heva-yı nefsin hoşuna gelen şeylerdir.

Müminin niyeti ve nihâî hedefi de Allah Teâlâ’nın rızasıdır ve Allah Teâlâ’ya manen yaklaşmaktır.

Kâmil mümini bid’atçıdan ayıran sünnettir. Eğer Kur’ân-ı Kerîm’i beyan eden sünneti kökten reddederse zaten iman dairesinden çıkar. Sünneti kabul eder de uygulamazsa fâsık dairesine girmiş olur. Mesela akşam namazının farzını dört rekât olarak kılsa, “Benim niyetim Allah Teâlâ’nın rızasıdır” dese bile onun ameli merduttur/kabul edilmez. Çünkü Allah Teâlâ’nın rızası, razı olduğu zat olan Hz. Peygamber’e uymaya bağlıdır. Ancak üç rekât kılarsa makbul olur. Bu şekilde yapmakla Hz. Peygamber’e uymuş olur. Peygamber’e uymakla da Allah’a uymuş olur.

Her amel, sâlih amel değildir. Gerçek sâlih amel, görünüşte sâlih olan değil, Allah’ın razı olduğu ameldir. Hadîs-i şerîfe göre, Allah Teâlâ, sâlihattan olan amelleri işlemelerine rağmen cihad yapan mücahidi, infâk eden zengini, ilim veren âlimi bu amelleri riya ile yaptıkları için kıyâmet günü cehenneme atacaktır.

(Müslim, İmâre, 152.)

İşte bundan dolayıdır ki Süleyman aleyhisselam, “razı olacağın sâlih amel yapmamı bana ilham et” (Neml sûresi 27/17-19.) diye dua etmiştir.