05.02.2017, 16:19

Para Politikası 1

Merkez Bankası’nın en önemli görevi para politikasını yönetmektir.

Bir devletin ekonomik politikası üçayak üzerinden yürütülür.

  • 1.Maliye Politikası
  • 2.Para Politikası
  • 3.Sosyal Güvenlik politikası

Sanayileşme, Tarım ve Gıda programları, Enerji, Silahlanma, Bilim ve Teknoloji/ARGE, Ulaştırma-Telekominikasyon, Madencilik, Eğitim gibi ana faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde kaynak bulmak yukarıda ifade edilen üç politikanın koordine edilmesiyle mümkündür.

Bir ülkede yapılan toplam harcamalar üç temel hedefe göre isimlendirilir. Bunlar;

  1. Cari Harcamalar
  2. Yatırım Harcamaları
  3. Transfer Harcamaları

Merkez Bankası Para Politikasının Hedefleri şöyle sıralanabilir;

  1. 1. Tam istihdamın sağlanması
  2. 2. İktisadi büyüme hızının artırılması
  3. 3. Fiyat istikrarının sağlanması (Enflasyona karşı mücadele)
  4. 4. Döviz kuru, faiz ve mali sistemin istikrarının sağlanması
  5. 5. Kaynak dağılımında etkinlik ve
  6. 6. Gelir dağılımı adaleti,

Para politikası, genellikle, "genişletici" ya da "daraltıcı" para politikası kavramlarıyla ifade edilir.

Para Politikası Türleri

  1. Enflasyon Hedeflemesi
  2. Fiyat Seviyesi Hedeflemesi
  3. Sabit Kur
  4. Yönetilen kur/Dalgalı kur

Yönetimi olarak 4 şekilde gerçekleştirilir.

1990’lı yıllara kadar dünyadaki merkez bankaları ekonomiye, parasal büyüklükleri kullanarak yön vermeye çalışırdı. Ancak parasal büyüklüklere dayanan para politikasına karşı alternatif tezler geliştirildi. Merkez bankalarının ekonomiyi kısa vadeli faizlerle oynayarak yönlendirebileceği görüşünü ilk kez 1993 yılında Amerikalı Profesör John Taylor attı. Sonraki yıllarda pek çok merkez bankası bu görüşü benimsedi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da sonunda bu kervana katıldı.

Merkez Bankası, 2010’un ortalarından itibaren yeni bir para politikası uygulamaya başladı. Yeni çerçevede, fiyat istikrarını sağlamak amacının yanına, bir de finansal istikrarı sağlamak amacı getirildi. Bu ikinci amaca ulaşmak için iki ara hedef konuldu: Kredi genişlemesini yavaşlatmak ve kısa vadeli sermaye girişlerini sınırlamak. Bu politikaların iktisadi gelişme ve para politikasının 6 hedefinden beşini kapsamadığı açıktır.

Merkez Bankalarının öteki görevlerini terk ederek finansman güvenliği ve fiyat istikrarına yönelmesi topluma karşı diğer sorumluluklarını ihmal etmesi neticesini doğuracaktır. Nitekim para politikası araçlarına baktığımız zaman bunu açıkça görüyoruz.

Para Politikası Haberin Kapısı

Merkez Bankası; açık piyasa işlemleri, reeskont politikası, mevduat munzam karşılıkları; Disponobilite oranı ve faiz seviyesinin tespiti gibi araçları kullanarak parasal tabanın büyüklüğünü ve parasal çarpanı etkiler. Bütün bunlarda tam istihdam, üretim, yatırım ve iktisadi büyüme üzerinde büyük etki meydana getirir.

  1. Açık Piyasa İşlemleri

Para arzını istediği seviyede tutabilmek için, Merkez Bankasının kullandığı en önemli vasıta açık piyasa işlemleridir. Bu amaçla Merkez Bankası devlet tahvillerinin alım ve satımını yapar. Merkez Bankası bankalardan tahvil satın alırsa, banka rezervleri yükselir ve onlar da kredileri artıracaklarından, para arzı yükselir. Bu araçla Merkez Bankası, ticari bankaların kaynaklarını denetim altında tutar. Yapacağı yatırımlar için kaynak temin eder.

  1. Döviz İşlemleri

Merkez Bankası ulusal para ile yabancı paralar arasındaki oranı yani pariteyi belirler. Bu amaçla Merkez Bankası esnek kur sisteminde zaman zaman serbest piyasaya müdahale ederek döviz alır ve döviz satar. Merkez Bankası döviz sattığında döviz kuru düşerken, piyasadaki para miktarı azalır. Döviz satın aldığında ise, para arzı artarken döviz kuru yükselir.

c. Reeskont Oranlarının Tespiti

Gerçek ve tüzel kişiler alacak senetlerini ticari bankalara iskonto ettirerek, kredi alırlar. Bankalar da bu alacaklarını Merkez Bankası nezdinde yeniden iskonto ettirerek verdikleri kredilere kaynak bulurlar. Bu işlem, para arzının yükselmesine neden olur. Böyle bir uygulamanın ilk etkisi para miktarı üzerindedir. Reoskont oranlarının yükselmesi yatırım maliyetlerini yükseltir.

Merkez Bankası ticari bankalara bu yolla açtığı kredilerin faizini kendisi belirlediğinden, piyasa faiz oranını da büyük ölçüde tespit edilmiş olur. Özellikle reeskont oranları, kısa vadeli faiz oranlarını belirlemede başarılıdır. Ticari bankalar Merkez Bankasına ödedikleri faiz oranına, çeşitli komisyon, risk ve kâr payını ilave ederek bulduğu meblağı müşterisine yansıtır. Reeskont politikasıyla Merkez Bankası hem para arzı hem de faiz oranını etkiler.

d. Kredi Tavanı

Ekonomik kredi miktarı sınırlandırılmak istendiğinde, bankaların belli seviyenin üstünde kredi açmalarını yasaklayabilir. Böyle bir uygulama, kaydi para arzını sınırlamada etkin bir yöntemdir.

e. Rezerv Oranının Tespiti

Mevduat sahiplerine güvence sağlamak ve mali kesimde panikleri önlemek amacıyla, Merkez Bankası ticari bankalara mevduatlarının belli oranında bir rezerv tutmalarını zorunlu kılar. Bu oranlar banka kesiminde likidite durumlarının yükselmesini veya düşmesini belirler. Rezerv oranları düşerse likidite azalır, aksi durumda likidite artar. Bu rezerv oranları kaydî para miktarını belirleyen faktörlerden biridir. Rezerv oranı düştükçe kaydî para üretimi artacaktır.

Diğer Para ve Kredi Kontrol araçları da piyasadaki toplam para miktarını, paranın dolanım hızını, döviz giriş ve çıkışlarını kontrol ederek “iktisadi büyüme”, “ödemeler dengesi denkliğine” hizmet eden araçlardır.

Para politikasının bu derece etkisi ve gücü varken faizleri düşürmeyeceğim, kaynak ve gelir dağılımı ile uğraşmayacağım, iktisadi kalkınmadan, istihdamdan bana ne(!) denme hakkı var mıdır? Ben fiyat istikrarı ve finansal güvenliğe bakarım, gerisi beni ilgilendirmez demek; beni Türkiye’nin ve Türk halkının geleceği ilgilendirmez manasına gelmektedir.

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 25 Kasım 2024
İmsak 06:26
Güneş 07:56
Öğle 12:56
İkindi 15:24
Akşam 17:46
Yatsı 19:10
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 12 34
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 13 26
4. Eyüpspor 13 22
5. Göztepe 12 21
6. Beşiktaş 12 21
7. Sivasspor 13 18
8. Başakşehir 12 16
9. Rizespor 12 16
10. Gaziantep FK 12 15
11. Kasımpasa 13 15
12. Konyaspor 13 15
13. Antalyaspor 12 14
14. Trabzonspor 11 12
15. Kayserispor 12 12
16. Alanyaspor 12 11
17. Bodrumspor 13 11
18. Hatayspor 12 7
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 13 26
2. Bandırmaspor 13 25
3. Karagümrük 13 24
4. Erzurumspor 13 22
5. Igdir FK 12 21
6. Boluspor 13 21
7. Ahlatçı Çorum FK 13 20
8. Ankaragücü 13 19
9. Esenler Erokspor 13 18
10. Keçiörengücü 13 18
11. Şanlıurfaspor 13 18
12. Ümraniye 13 18
13. Gençlerbirliği 13 18
14. Pendikspor 13 18
15. İstanbulspor 13 17
16. Manisa FK 13 17
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 13 14
19. Adanaspor 13 8
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 12 31
2. M.City 12 23
3. Chelsea 12 22
4. Arsenal 12 22
5. Brighton 12 22
6. Tottenham 12 19
7. Nottingham Forest 12 19
8. Aston Villa 12 19
9. Newcastle 11 18
10. Fulham 12 18
11. Brentford 12 17
12. M. United 12 16
13. Bournemouth 12 15
14. West Ham United 11 12
15. Everton 12 11
16. Leicester City 12 10
17. Wolves 12 9
18. Ipswich Town 12 9
19. Crystal Palace 12 8
20. Southampton 12 4
Takımlar O P
1. Barcelona 14 34
2. Real Madrid 13 30
3. Atletico Madrid 14 29
4. Villarreal 13 25
5. Athletic Bilbao 14 23
6. Osasuna 14 22
7. Girona 14 21
8. Mallorca 14 21
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 14 18
11. Celta Vigo 14 18
12. Sevilla 14 18
13. Rayo Vallecano 13 16
14. Leganes 14 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 14 13
17. Las Palmas 14 12
18. Valencia 12 10
19. Espanyol 13 10
20. Real Valladolid 14 9
Günün Karikatürü Tümü