Para ve Değer İlişkisi Üzerine Kısa Bir Değerlendirme

Para, alışverişte kullanılan ve değişmeyen bir araç mıdır yoksa değişebilen bir araç mıdır? Örneğin 10 yıl önce aldığınız maaş, bir aylık çalışmanızın karşılığı idi. Bugün bir ay çalışıyor ama on yıl öncesinin muhtemelen 6-7 katı bir maaş alıyorsunuz. Yani on yıl önce bir ay için aldığınız maaş, bugün 4-5 “günlük çalışmaya denk geliyor.

Acaba on yıl önce bir kişiye bir aylık maaşınızı borç vermiş olsaydınız ve borç verdiğiniz kişi bugün gelip borcunu ödemek istese size ne kadar ödemeli? Aldığı rakamı mı? Yoksa aldığı değeri mi ödemeli?

Aldığı rakamı ödese 30 günlük emeğinizi 4-5 gün olarak ödemiş olacak. Aldığı değeri ödese 30 günlük emeğinizi ödemiş olacak ama rakam değişecek. Yani on yıl önce 1000 TL alan biri bugün size 1000 TL ödeme yapsa rakam tutuyor ama değer tutmuyor. 6000 lira olarak ödese değer tutuyor ama rakam tutmuyor.

O zaman aynı soruyu bir daha soralım. Para, rakam mıdır? Yoksa değer midir?

Ben, paranın rakam değil, değer olduğunu düşünüyorum. Böyle düşünmemi engelleyen herhangi bir nas veya delil yoktur. Böyle düşünme hakkım var. Zira para dediğimiz şey son asırların bir dayatmasıdır ve sabit bir şey olmaktan çıkmış ve her gün değişebilen bir değer haline gelmiştir. 20 yıl önce verdiğiniz borç paranın bugünkü değeri, muhtemelen 20’de birdir.

Uzun vadeli borçlarda esas olan, rakamlar değil, değerler olmalıdır. Hepiniz elektrik veya doğalgaz aboneliği yapmışsınızdır. Farz edelim 5 yıl önce doğalgaz aboneliği yaptınız ve bu sene aboneliği iptal ettiniz. 5 yıl önce 357 lira ödeme yaptınız. Yani bu rakamı rehin bıraktınız. Ama bu sene aboneliği iptal edince size 660 lira kadar geri ödeme yapar. 357 lira verdiniz, 660 lira aldınız. Paranız size rakam olarak değil, değer olarak geri döndü. Bu tür ödemelere itiraz eden var mı? Hiç kimse doğalgaz firmasına, “ben size 357 lira verdim ama bana 660 lira ödeme yaptınız, bu para faizdir” demedi ve demiyor...

Peki, şahısların birbirlerinden borç olarak aldığı 357 lira neden 660 lira olarak ödenmesi talep edildiğinde faiz oluyor? Devlet’in eski yıllara ait enflasyon hesaplama sitesi var. Bu siteden eski yıllara ait paranın günümüz değerini görebilirsiniz.

http://www3.tcmb.gov.tr/enflasyoncalc/enflasyon_hesaplayici.html

İslam’da zarar vermek ve zarara zararla karşılık vermek yoktur. Kimse borç verdiği paranın mağduru olmamalıdır. Eski yıllara ait borçlarınızın rakamlarını güncellemeniz faiz değil, paranın değerini korumasıdır... Borç alan da veren de buna göre hareket ederse kimse mağdur olmaz...