PROBLEMLER VE ÇÖZÜM YOLLARI

1. Problemi hissediniz,

2. Problemi teşhis ediniz,

3. Çözüm reçetesi çıkarınız,

4. Plânlayınız,

5. Uygulayınız,

6. Denetleyiniz

7. Tekrar harekete geçiniz.

1. Problemin hissedilmesi: Birinci öncelik problemin hissedilmesidir. Bugün hissedilmekte, hem de acı bir şekilde idrak edilmekte, öyle ise arkasından çözümü gelir. Çünkü düştüğünü idrak eden ayağa kalkmanın gerekliliğini hisseder.

2. Problemin teşhisi: Problemin adı belli, ama isim koymaya korkulmaktadır. Net olmayınca, herkese de mal edilmeyince çözüm de herkese mal edilemiyor.

3. Çözüm reçetesi çıkarmak: Çözüm reçetesinin çıkarılması ilmî olmalı, realite; iç ve dış ortam, Din, sorumluluk, isâbetsizlilik, çapsızlılık korkusu realitesi göz önüne alınarak ilim adamlarıyla birlikte çözüm reçetesi çıkarılmalı. Çünkü “Bilginlerle beraber düşünmeli, halkla birlikte hareket etmeli.” denmiştir. Halka maledilmeyen gerçekler sumen altı edilen kararlara benzer. Niyetin ve yolun doğru ise korkma Allah seninledir. Hele bir de yeteri kadar sebebin de varsa hemen başla. “Bir işi bir dakika öne alma aceleciliğinden ve bir dakika sonraya koyma tembelliğinden korunma ve kaçınma iradesi demektir sabır.” Ayrıca “Yeteri kadar sebebiniz varsa her şeyi yapabilirsiniz.” Câhil cesur olur mantığıyla değil, gâlib olacak insan mantığıyla düşünmek gerekir. İşte bu “Şampiyon olmak demek, şampiyon gibi düşünmek demektir” mantığıyla olmalıdır.

4. Plânlamak: Plân yapmamak, işi yapmamak veya ağzına gözüne bulaştırmak demektir. Bizim ahlâkımız, Allah Teâlâ’nın ahlâkı olacağına göre önce kader yani plân yapmak olmalıdır. Şüphesiz plân için önce ilim sonra tefekkür, daha sonra tasavvur, arkasından kasd/yönelme, azm ve irade ile fiil gelir. Plân, bilgi ve tefekkürden sonra tasavvur yerinde plân ve program yapılır. Program tabiî ki plâna göre yapılır.

Plân yapılırken sadece rızk düşünülmez, risk de düşünülür. Risksiz rızk olmaz. Evet İslâm’ın ve Müslümanların maslahatı muhakkak düşünülür, ama risk için de ayrı bir plânımız olmalıdır. Bir iş yüzde yüz sırf hayır olmayabilir. Mahz hayır çok ender olur. İşin hayrı şerrine galip mi, işte bu önemlidir Şu da bir gerçek ki, o şer için de şerri izâleye dair ayrı bir b plânın olmalıdır.

Plân yapılırken ideal unutulmamalı, realite de inkâr edilmemelidir. İnsan, zaman ve imkân realitesi göz önüne alınmalıdır.

5. Uygulamak: Uygulama ile şu birkaç şey ortaya çıkar:

a) Plânın ilmî olup olmadığı,

b) Realiteye ne kadar uygun olup olmadığı,

c) Uygulayıcıların ne kadar ehil olup olmadığı,

d) Zamanlamanın ne kadar isâbetli olup olmadığı,

e) İmkânın ne kadar yeterli olup olmadığı ortaya çıkar.

6. Denetlemek:

a) Plânın denetlenmesi

b) Uygulayıcıların denetlenmesi

c) Başkalarının denetlemelerinin denetlenmesi

7. Tekrar harekete geçmek:

Aksaklıklardan dersler almak

Hataları bir fırsat ve bir nimet bilmek

• Neden başarısız olduk?

• Başarının şartlarını yerine getirdik mi?

• Başarılı olanların başarı sebeplerini biliyor muyuz?

• Tenkitlere ve aykırı fikirlere dayanabiliyor muyuz?

• İdeal olan ile yüzleşebiliyor muyuz?

• İslâm’a göre her işimizi ve kurumlarımızı denetleyebiliyor muyuz?

• Liderimizi, âlimlerimizi, başkanlarımızı, üyelerimizi yetiştirebiliyor muyuz?

• Yapılanmamızda kendisini ispat ederek yukarıya doğru yükselmesi mi yoksa adamın olmadığı yerde en iyisi budur zorunluluğu ile mi tayin olmakta?

• Bütün faaliyetleri alın akıyla herkese açıkça anlatabilir miyiz? Bir yabancı olsam bu yapıyı ve yapılanmayı görünce sempatizan olur, yakınlık duyar sever miydim?

• Biz cemaat miyiz? Eğer cemaat isek kendimizi nasıl tarif ediyoruz.

• Başkasının bize bakışı ile bizim bize bakışımız aynı mıdır?

• Cemaati oluşturan fertler, cemaati oluşturan bir fert mi yoksa kendilerini temsil eden ayrı bir fert mi?

• Cemaatin belli başlı prensipleri var mı ve bu bilinip herkes tarafından kabul görüyor mu?

• Fark edilen farklılıklarımız bizim aleyhimize mi yoksa lehimize mi bir isim oluşturmaktadır?

• Bizim yetişmemizi sağlayan bir eğitim programı var mı, varsa başarı ne nispettedir?

• Bizi üstün gösteren bizim başarımız mı yoksa başkalarının başarısızlığı mı? Dünden mi üstünüz yoksa başkasından mı üstünüz?

• Cemaatimizin İslâm’ı sahih olarak bilme oranı ne nispettedir?

• Batıda yaşayan cemaatimizin en seviyelisine, bir gayr-i müslim: “Bana İslâm’ı anlatın” dese anlatabilir mi?

• Mesela batıdaki Müslümanların başarı oranları nedir, başarılı olanlar varsa eserleri mi, ahlâkları mı, iyilikleri mi?

• Doğunun ve Batının problemlerine Müslümanların çözümleri var mı, varsa halk tarafından bu biliniyor mu?