Osmanlı Şehzadeleri Neden Katlediyordu?

Osmanlının bazı dönemlerinde, ileride devletin başına gaileler açabilir vehmiyle şehzadeler katlediliyordu.

TARİH 15.11.2020, 22:39 15.11.2020, 22:53 Ramazan Peri
Osmanlı Şehzadeleri Neden Katlediyordu?

Bu mesele zaman zaman tenkit konusu oluyor. Dindar düşünür ve yazarlar da hemen bu uygulamayı savunmaya başlıyorlar. Tenkit üretenler genellikle Osmanlı düşmanları. Cevap verenler ise, Osmanlı Devletini müslüman olması sebebiyle savunmak isteyenler.

Bu mesele benim de zihnimi kurcalamıştır hep. Osmanlı haklı mı? Bu konuda verilen fetva yerinde mi? Osmanlı haksızsa, biz buna rağmen onu savunmalı mıyız?

Ben, bu uygulamayı tasvip edemiyorum. Fetvanın hiç de adil olmadığını düşünüyorum. ileride devleti yıpratabilir ihtimaliyle masum insanların katledilmesine nasıl göz yumabilirim!

Bu hükmü savunanlar "izafî adalet" kavramını nazara veriyorlar. Ne alâkası var! "izafi adalet" yönünde ictihad yaparak zamanın halifesiyle savaşan Hazreti Ayşe validemizin durumunu bu meseleye delil yapmaya çalışanların bu konuyu bir daha düşünmelerini tavsiye ederim. "Cemel Vakası" niçin ortaya çıktı? Ortada halifenin katilleri vardı, asiler vardı, suçlular vardı. Bunların nasıl cezalandırılması gerektiği tartışılıyordu. Cezalandırılmak istenenlerin suçu tahakkuk etmişti. Şehzadelerin katli meselesinde ise, ortada ne katil var, ne asi, ne suç var, ne de suçlu. Masum insanlara potansiyel isyancı gözüyle bakıp, ihtimal üzerine hüküm vermek ve bu hükmü infaz etmek hangi adalete sığar!

Tamam, Osmanlının bunu niçin yaptığını anlatalım, hikmetini izah edelim, ama kalben taraftar olmayalım bu zulme. "Zulme rıza zulümdür" hükmünü unutmayalım.

Biri çıkıp diyebilir ki: "Sen, ne büyük bir alim, ne de ünlü bir müftisin, neye dayanarak bu uygulamayı tezyif ediyorsun?" Evet, ben alim veya fakih değilim, haddimi aşmak istemem, ama ben bir mümin ve müslümanım. imanın ziyasıyla aydınlanan vicdanım bu hükmün haksız olduğunu söylüyor ve kabullenemiyor.

Ayrıca, ilmine ve irfanına tam manasıyla güvendiğim Bediüzzaman Hazretlerinin adaletle ilgili izahlarını okudum. Onun, "Vatan için herşey feda edilir" diyen ve toplumun selameti için ferdi feda eden anlayışı "gaddar" diye mahkum ettiğini gördüm. Beşer siyasetinin temel esaslarından olan "zalimane bir hüküm" idi bu, hükümetler bu anlayışı terketmeliydiler.

Bir âyetten hareketle şunu söylüyordu: "Hem, bir masum, rızası olmadan, bütün insana da feda edilmez. Kendi ihtiyarıyla, kendi rızasıyla kendini feda etse, o fedakarlık bir şehadettir ki, o başka meseledir." "Hakimiyet" hakikatını izah ederken de "kardeşini ve evladını zalimane öldürmesi," diyerek yapılan uygulamanın bir zulüm olduğunu münasip bir dille ortaya koyuyordu.

"Ferdiyet" meselesini açıklarken de şöyle diyordu: "Çok padişahlar bu redd-i müdahale haysiyetiyle masum evlatlarını ve sevdiği kardeşlerini merhametsizce kesmişler."

Bir de şunu düşündüm: Acaba, bu konuyu sahabelere, mesela Hazreti Ebubekir gibi bir merhamet timsaline sorsaydık, ne cevap alırdık? Muhtemel bir iktidar mücadelesini bahane ederek masum insanları öldürmeye rıza gösterirler miydi? Sanmıyorum!

Bu fetvayı verenleri de, uygulayanları da yargılayacak olan Allahtır, benim onları yargılamak gibi bir niyetim yok. Ama, madem bu mesele zaman zaman gündeme geliyor ve madem işlenen zulme "adalet" namı veriliyor, ben de bu konudaki fikrimi söylemeliyim. "Hakkın hatırı âlidir, hiçbir hatıra feda edilmez."

Ben Osmanlı düşmanı değilim. Bu devlet, dine büyük hizmetler etmiştir. islamın bayrağını kıtalar üstünde asırlarca dalgalandırmakla büyük payeler kazanmıştır. Gittiği yerlere medeniyet, fazilet ve adalet götürmüştür. Böyle büyük bir devletin, asırlar süren saltanatı döneminde hatalar yapmaması mümkün değildi. Çünkü, onu idare edenler de insandı.

Müslüman olmak demek, kusursuz olmak demek değildir. Bu kusurlar, tarihte hüküm sürmüş başka büyük devletlerinkiyle karşılaştırıldığı zaman devede kulak mesabesinde kalır.

Osmanlının hatalarına göz yumamam, kusurlarını savunamam, ama hakkını ketmederek zalimlerden olmak da istemem.

Osmanlı, ne edebiyatı, ne dili, ne devlet düzeni, ne de hayat tarzıyla bugün bize örnek ve rehber olamaz. Dine hürmetkar bir devlettir, bunun farkındayım, ama "Osmanlı" demek, "islam" demek değildir, bunun da farkındayım.

iyi taraflarından faydalanılmalı, nakıs ve kötü yönleri bırakılmalı. Maziden ibret almak budur, diye düşünüyorum, maziyi kutsamak ve yeniden yaşamak değil.

Haksız tenkitlere karşı onu savunurken hatalarını da birer meziyet gibi takdim etmekten sakınmak isterim.

islamın tatbiki, sahabelerden sonra asırdan asıra bozulagelmiştir. Bu hakikat, Peygamberimiz tarafından da haber verilmişti zaten: Otuz sene hilafet, sonrası saltanat. Bizim hayat rehberimiz Peygamberimizdir, onun güzide sahabeleridir.

"Şanlı Osmanlı Devleti" yıkıldı, "hilafet saltanatı" da sona erdi. Şimdi yeni bir devreyi yaşıyoruz. Devlet felsefesinde "meşru meşrutiyet" veya "dindar cumhuriyet" kavramları gündemde. "Eski hal muhal, ya yeni hal, ya izmihlal!"

Sevdiklerimizi, artıları kadar eksilerini de nazara alarak sevmeyi öğrenelim. Sevgi ve hayranlık akıl gözümüzü kör etmesin. Bununla birlikte, bir ferdin veya devletin kusurlarını gözümüzde büyütmekle devasa faziletlerini setredip zulme de düşmeyelim.

Kısacası, hükümlerimizde adil olalım ve hak sahibine hakkını eksiksiz verelim.

Söylemek istediğim bu.

ÖMER SEVİNÇGÜL

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 24 Kasım 2024
İmsak 06:25
Güneş 07:55
Öğle 12:56
İkindi 15:24
Akşam 17:46
Yatsı 19:11
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 12 34
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 13 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 12 16
9. Rizespor 12 16
10. Gaziantep FK 12 15
11. Kasımpasa 12 14
12. Konyaspor 12 14
13. Antalyaspor 12 14
14. Trabzonspor 11 12
15. Kayserispor 12 12
16. Bodrumspor 13 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Boluspor 13 21
7. Ankaragücü 13 19
8. Ahlatçı Çorum FK 12 19
9. Keçiörengücü 13 18
10. Şanlıurfaspor 13 18
11. Ümraniye 13 18
12. Gençlerbirliği 13 18
13. Pendikspor 13 18
14. Esenler Erokspor 12 17
15. İstanbulspor 13 17
16. Manisa FK 13 17
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 12 23
3. Chelsea 12 22
4. Arsenal 12 22
5. Brighton 12 22
6. Tottenham 12 19
7. Nottingham Forest 12 19
8. Aston Villa 12 19
9. Newcastle 11 18
10. Fulham 12 18
11. Brentford 12 17
12. M. United 11 15
13. Bournemouth 12 15
14. West Ham United 11 12
15. Everton 12 11
16. Leicester City 12 10
17. Wolves 12 9
18. Crystal Palace 12 8
19. Ipswich Town 11 8
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 14 34
2. Atletico Madrid 14 29
3. Real Madrid 12 27
4. Villarreal 12 24
5. Girona 14 21
6. Mallorca 14 21
7. Osasuna 13 21
8. Athletic Bilbao 13 20
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 13 18
11. Celta Vigo 14 18
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 14 13
17. Las Palmas 14 12
18. Valencia 12 10
19. Espanyol 13 10
20. Real Valladolid 14 9
Günün Karikatürü Tümü