Şeyh Muhammed Nurullah Seyda’nın Tasavvufî Görüşleri

Muhammed Nurullah Seyda, tasavvuftan bahsederken, tasavvufun kişinin kendi nefsiyle olan mücadelesinde lazım olan bilgiyi, diğer insanlarla münasebetlerindeki vazgeçilmez sosyal adabı, kul ile Rabbı arasında yakınlıkta olan fayda ve zarar veren şeyleri öğretmek suretiyle İslam’ın özünü yansıttığını bildirir.

TASAVVUF 12.01.2021, 21:25 14.01.2021, 13:37 Ramazan Peri
Şeyh Muhammed Nurullah Seyda’nın Tasavvufî Görüşleri

Tasavvuf kelimesi sof (yün, elbise) giymek, saf olmak, ilk safta bulunmak, suffa ashabı gibi yaşamak anlamlarına gelir. Nefse karşı girişilen ve barışı olmayan bir savaştır.[1] Tasavvuf kelimesinin kökü, yün manasına gelen “suf”tan türetildiği gibi Hz. Peygamberimizin mescidindeki Suffe ashabı’na nisbet edenler de vardır.. Bazıları süfi kelimesinin, gönül huzuru ve kalp temizliği manasına gelen “Safa”dan türetildiğini söylemişlerdir. Aslında bu sûfîler taifesi, kendilerini tanıtmak için herhangi bir kıyasa ve kelime türetilmesine ihtiyaç duymayacak kadar halleri ve yolları meşhur kimselerdir.[2] Tasavvuf nefsin ubudiyete sevki, kalbin de rububiyyete taallükudur.[3] Muhammed Nurullah Seyda; tasavvuf anlayışını şöyle özetlemektedir. “Ben tasavvufu insanın manevi yönünü ıslahta, bozulan kalpleri tedavide, iksir gibi insanı hakikatleri toplayan çok faydalı ve başlı başına müstakil bir ilim olarak görüyorum”.[4] Görüldüğü üzere müellif, tasavvufu; kişinin manevi şahsiyetinin gelişmesinde kaynağını ilimden alan önemli bir müessese olarak görmektedir. “Temeli Hadis-i Şerif üzerine bina edilmiş bulunan tasavvufu, alimler Kur’an’ın esrarından istinbat etmiş; arifler, Peygamberimiz (s.a.v)’in nurlu yolundan almışlardır.”[5] Burada bazılarının iddia ettiklerinin aksine tasavvufun temelinin Kur’an ve Sünnete dayandığını belirtmektedir.

Yine Muhammed Nurullah Seyda, tasavvuftan bahsederken, tasavvufun kişinin kendi nefsiyle olan mücadelesinde lazım olan bilgiyi,, diğer insanlarla münasebetlerindeki vazgeçilmez sosyal adabı, kul ile Rabbı arasında yakınlıkta olan fayda ve zarar veren şeyleri öğretmek süretiyle İslam’ın özünü yansıttığını bildirir.

Muhammed Nurullah Seyda’ya göre, tasavvuf aynı anda hayat düşmanlarıyla savaştır, sade bir islamiyyettir. Camilerde, sokaklarda, gizlilikte, alenilikte aydınlatıcı bir iman, yüksek bir insaniyettir. Tasavvuf insandan ve insanlıktan bahseder. Allah’ın hükümleri yani şeriattaki Fıkıh ilmine benzemektedir. Kalp hastalıklarını, ruh bozukluklarını açıklayıp lazım olan ilaçları ve tedbirleri tavsiye etmekte, masiyet, günah ve kir perdeleriyle örtülmüş hasta nefisleri tedavi etmesi bakımından da kalbi veya nefsani tıp ilmine benzemektedir. Bu ilim bunun için tasavvuf diye isimlendirilmiştir. Çünkü bu kelime tezkiye ve tasfiye anlamındadır.[6] Bu nedenle insanlık fertlerinden her birinin tasavvufi hayattan bol miktarda nasip alması gerektiğini belirtmektedir. Tasavvuf imanı kamil ile beraber amelde kemale ulaşmaktır.[7]

Muhammed Nurullah Seyda tasavvufu bilmeyenlerin bilgisizliklerinden dolayı düştükleri yanlışlıkları açık bir şekilde şöyle ortaya koymaktadır.

Evet, yakın ifade eden delilleri, kesinlik kazanan tecrübeleriyle; tasavvufi hayatın, hissen ve manen kamil bir hayat olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Zira kötü olan ahlakı ve adi olan huyları İslam’ın ışığı altında iyi ahlaka ve beşeri faziletlere dönüştürmede Tasavvuf, en iyi vesile ve en kesin tedbirdir. Fakat ne yazık ki, bu gerçeğin icaplarını yerine getirmedikleri ve tecrübelerinden istifade edemedikleri için işin iç yüzüne vakıf olamayanlar, anlamazlar. Sufi kelimesini herduyduklarında, basit bir şey tahayyül ederek, dervişlik taslayan herkese sufi deneceğini zannederler. Araştırma yapmadıklarından, tasavvuf lisanında, sufi kelimesinin insani faziletlerle donanmış kamil insanlar hakkında kullanıldığını bilmezler.

Tasavvufun konusu

İnsan hayatıyla ilgili, içini ve nefsani rezaletlerden temizleyip, fazilet ve iyi huylarla süslemektir. İnsan güzel ahlak ile ahlaklanmadıkça, kötü huylardan arınmadıkça gerçek manada insan olamaz. Hatta, insan şekline bürünmüş bir hayvan veya canavar olabilir ve ahlak yönüyle kamil bir hayvandır.

Tasavvufun gayesi

İnsanın kalbini düzeltmek, onu zikrullah ile süsleyip korumaktır ve hastalandığında tedavi etmektir. Tasavvuf, kalbi hastalıklara ve ruhi bozukluklara karşı tıpkı bir doktor gibidir.[8] İnsanın, kalbinin ve ruhunun derinliklerine Allah (c.c)’a yönelme duygusunu yerleştirmektir.[9]

Nurullah Seyda el-Cezeri, insanın kendi dış görüşünü düzenlemek için yıllarını verdiği halde, içini düzeltme yolunda birkaç ayını vermesi en büyük cehalettir diyerek içini ıslâh etmenin önemini tasavvufi açıdan açıklamaktadır. Kısa bir zamanda olsa, içini ıslah etmesi veya ıslah etme yolunu öğrenmesi için bir mutasavvıf araması mutlaka gereklidir. Bu mutasavvıf da faziletli, alim, beşeri kirlerden uzak, Resulullah (s.a.v)’in sünnetine ve edeplerine sıkı sıkıya bağlı olmalıdır. Böylece onun sohbetinde bulunur, ibadetinde, dini ve dünyevi her türlü munasebetlerinde haliyle hallenir, tüm ahlakını hayaline nakşeder. Ta ki munasebet düşer de emsaliyle karşılaşırsa, onu hatırlayıp örnek edinir.

Müellife göre, eğer ilim yalnız başına, insan derecesinin yükselmesine, Allah (c.c)’ın rızasına yaklaşmasına, özünün düzelmesine ve kemalin zirvesine erişmesine yeterli olsaydı; Sahabei Kiram’ın müslümanlar arasında, hatta tüm insanlıkta bu derece üstün mevki olmalarına imkan olmazdı. Sahabei Kiramın, kendilerinden sonra gelen alimlere nispetle fazilet ve üstünlükleri şüphe götürmez bir gerçek, münakaşa kabul etmez bir vakıadır. Her nekadar sonradan gelenler ilimde ve fazilette ileri seviyelere ulaşmış olsalar bile. Çünkü o sahabeler nefislerini; kainatın en büyük varlığı ve en mükemmel insanı olan birinin sohbetinde tükettiler. Bu üstünlük onların Resulullah (s.a.v) ile olan sohbetlerinden kaynaklanmakta ve onlara “Sahabe” denmektedir. İşte onların yüceliklerindeki büyük sır ve eşsizliklerindeki erilmezlik tılsımı budur.[10]

Midat TOKHTAROV Bursa/2012

--------------------------

[1] Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s. 512.

[2] Abdülkerim Kuşeyri, Kuşeyri Risalesi, trc. Dilaver Selvi, Semerkand Yay, İstanbul 2007, s 529.

[3] İmamı Gazali, Tasavvufun Esasları, Çev Ramazan Yıldız, Şamil Yay, İstanbul 1983, s 33.

[4] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, Tasavvufun Sırları, s. 17.

[5] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 18.

[6] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 18.

[7] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 118.

[8] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s. 24.

[9] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., ss. 34-36.

[10] Muhammed Nurullah Seyda el-Cezerî, a.g.e., s 37.

Yorumlar (1)
Yunus 4 yıl önce
Rabbim rahmet eylesin mekanı cennet olsun inşAllah rabbim bizide onların hatırına Af ve mağfiretinden mahrum etmesin inşAllah
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 18 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 19 51
2. Fenerbahçe 18 42
3. Samsunspor 18 36
4. Göztepe 18 31
5. Eyüpspor 18 30
6. Beşiktaş 18 30
7. Başakşehir 18 26
8. Gaziantep FK 18 25
9. Rizespor 18 24
10. Trabzonspor 18 22
11. Alanyaspor 18 22
12. Kasımpasa 18 21
13. Antalyaspor 18 21
14. Konyaspor 18 20
15. Sivasspor 18 20
16. Kayserispor 18 16
17. Bodrumspor 18 15
18. Hatayspor 19 10
19. A.Demirspor 18 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 19 41
2. Karagümrük 19 34
3. Bandırmaspor 19 34
4. Ankaragücü 20 30
5. Erzurumspor 19 30
6. Ahlatçı Çorum FK 19 29
7. Amed Sportif 19 29
8. Boluspor 19 28
9. İstanbulspor 19 27
10. Pendikspor 19 27
11. Keçiörengücü 19 27
12. Gençlerbirliği 19 27
13. Ümraniye 19 26
14. Manisa FK 19 26
15. Igdir FK 19 25
16. Şanlıurfaspor 20 25
17. Esenler Erokspor 19 23
18. Sakaryaspor 19 23
19. Adanaspor 19 15
20. Yeni Malatyaspor 19 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 20 47
2. Arsenal 21 43
3. Nottingham Forest 21 41
4. Newcastle 21 38
5. Chelsea 21 37
6. M.City 21 35
7. Aston Villa 21 35
8. Bournemouth 21 34
9. Brighton 21 31
10. Fulham 21 30
11. Brentford 21 28
12. M. United 21 26
13. West Ham United 21 26
14. Tottenham 21 24
15. Crystal Palace 21 24
16. Everton 20 17
17. Wolves 21 16
18. Ipswich Town 21 16
19. Leicester City 21 14
20. Southampton 21 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 19 44
2. Real Madrid 19 43
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 19 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 19 28
8. Girona 19 28
9. Rayo Vallecano 19 25
10. Real Betis 19 25
11. Osasuna 19 25
12. Celta Vigo 19 24
13. Sevilla 19 23
14. Las Palmas 19 22
15. Getafe 19 19
16. Leganes 19 19
17. Espanyol 20 19
18. Deportivo Alaves 19 17
19. Real Valladolid 20 15
20. Valencia 19 13
Günün Karikatürü Tümü