Bitki Banyolarının Tedavi Edici Etkisi Var mı?

Tıbbi bitki banyosu uygulamalarının, çeşitli renkli özütler ile hazırlanan ve sadece ruha hitap eden kozmetik banyo, insan derisinden rahatlıkla geçerek kanda istenen biyolojik cevabı gösterebile­cek miktarlara ulaşabilmektedir.

SAĞLIK 03.02.2021, 23:11 06.02.2021, 23:06 Ramazan Peri
Bitki Banyolarının Tedavi Edici Etkisi Var mı?

Akşam iş dönüşünde ya da yatmadan önce günün tüm stresini gidermek için, uygun kokular ve bitkiler ilave edilmiş bir küvet ılık su içerisinde banyo yapmak ne güzel olur! Bitki banyoları yüzyıllar boyu birçok hastalığın tedavi­sinde etkili bir şekilde uygulanmasına karşılık, tedavi edici etkisi olup olmadı­ğı sürekli olarak tartışılmaktadır. Bazı uzmanlar etkinin sadece suyun rahat­latıcı etkisine bağlı olarak psikolojik olduğunu ileri sürerken, diğer bir grup tıbbi bitki banyolarının bazı hastalıkların tedavisinde etkili olduğu görüşünü savunmaktadır. Hangisi doğru?

Yürütülen bilimsel çalışmalar, tıbbi bitki banyolarının etkinliğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Burada önemli olan husus, “tıbbi bitki banyosu” uygulamalarının, çeşitli renkli özütler ile hazırlanan ve sadece ruha hitap eden “kozmetik banyo” uygulamalarından ayırımının iyi bilinmesi ve bilinçli olarak uygulanmasıdır. Bilindiği gibi, yağda çözünen (lipofilik) özellikte maddeler, insan derisinden rahatlıkla geçerek kanda istenen biyolojik cevabı gösterebile­cek miktarlara ulaşabilmektedir. Bu özellikten yararlanarak, bazı ilaçların cil­de yapıştırılarak “trandermal bantlar” halinde uygulandığını görüyoruz. Diğer taraftan, uçucu yağlar gibi uçucu özellikte madde karışımları da solunduğun­da aynı şekilde burun mukozasından emilerek etkilerini gösterebilmektedir. Şüphesiz, banyo suyunun uygun sıcaklıkta olması, uçucu yağların yavaş yavaş buharlaşarak burun mukozasından emilimini kolaylaştıracaktır. Uygun banyo suyu sıcaklığı kişisel tercihlere göre değişmekle birlikte, genellikle 36-38 dere­ce arasındadır. Ancak kalp yetmezliği, kalpte ritim bozukluğu olanlarda bu tip banyo uygulamaları önerilmemektedir. Uçucu yağların tedavi edici etkilerin­den günümüzde giderek popüler hale gelen “aromaterapi” uygulamalarında da yararlanılmaktadır.

Tıbbi banyo tedavilerinde, banyo alınan süre ve banyo sonrası yapılması gereken uygulamalar da önemlidir. Banyonun, rahatlatıcı bir ortam sağlanarak en az 30 dakika kadar sürdürülmesi, banyo sonrası bir saat kadar yatarak din­lenilmesi beklenen yararı artırmaktadır.

Bitki Banyolarının Tedavi Edici Etkisi Var mı?

Tıbbi banyo uygulamaları için bilimsel kaynaklarda yer alan bazı öneriler­den bahsedelim. Çam yapraklarından elde edilen özüt, uçucu yağın yanı sıra tannik asit (yüzde 15-16) taşır ve sinirsel şikâyetlerde önerilmektedir. Çam ağacının kabuklarından elde edilen özütte ise tannik asit oranı daha yüksektir (yüzde 26-28) ve romatizmal şikâyetlerde daha etkilidir.

Biberiye özütü (yüzde 5) ile hazırlanan banyoların uyarıcı etkisi bulunmak­tadır. Bu nedenle sabah uyandıktan sonra güne zinde girebilmek için öneril­mektedir. Yorgun bir günden sonra ayak banyosu olarak bacaklardaki dolaşı­mı uyarmak üzere akşamları uygulanması yararlı olmaktadır.

Lavanta ve melisa uçucu yağı sinir sistemi üzerinde yatıştırıcı etkisi ne­deniyle akşam yatmadan önce günün yorgunluğunu giderip rahat uyumak için önerilmektedir. Taşıdığı linalol ve linalil asetatın yatıştırıcı etkisi deneysel olarak da ortaya konulmuştur. Çok yeni yayınlanan bir deneysel çalışmada, linalolün yatıştırıcı etkisine rağmen herhangi bir motor işlev bozukluğuna yol açmadığı gösterilmiştir.

Papatya özütü ile hazırlanan tıbbi bitki banyoları özellikle cilt sorunları, kaşıntılı iyileşmeyen yaralar, ekzema vb üzerinde yararlı olabilmektedir. Ay­rıca hemoroit şikâyeti olanları gerek yangı giderici ve gerekse spazm giderici özelliği ile rahatlatmaktadır.

Tıbbi bitki banyoları ile ilgili uygulama örnekleri bu kadarla sınırlı değil, şüphesiz. Önemli olan husus, bilinçli olarak uygulanması, kullanılan bitki materyalleri ve uçucu yağların kalitesinden emin olunması. Çünkü piyasada sentetik olarak kimyasal maddeler kullanılarak hazırlanan yapay uçucu yağlar çok yaygın.

Bitki Banyolarının Tedavi Edici Etkisi Var mı

ÖNERİLER I UYARILAR

Uçucu yağ satın alırken dikkat edilecek noktalar!

Uçucu yağlar değerli olduğundan maalesef sıklıkla sahtecilik yapılmaktadır. Bu amaçla ya alkol ile seyreltilerek satılmakta ya da ucuz sabit yağlar (ayçiçek yağı, fındık yağı) ile miktarı artırılmaktadır. Bunu anlamak için bir beyaz kâğıda uçucu yağ örneği damlatılır ve fırında bir süre ısıtılır. Eğer yağlı bir iz kalırsa sabit yağ ile katıştırıldığı anlaşılır. Saf uçucu yağ buharlaşarak uçacağından iz bırakmaz. Diğer taraftan, uçucu yağlar uzun süre bekletildiğinde ve gün ışığı ile bozunarak reçineleşir, katılaşır. Bu nedenle, renkli şişelerde, ışıktan uzakta, buzdolabının kapak kısmında, sıkı kapalı ve üzerinde boşluk kalmayacak şe­kilde saklanmalıdır.

Saf uçucu yağlar nasıl, ne miktarda ve hangi sıklıkta kullanılmalı?

Uçucu yağlar tahriş edici özellikte olduğundan cilde masaj şeklinde uygulana­caksa, lavantayağı hariç diğerlerini doğrudan cilt üzerine sürmekten kaçınılmalı­dır. Cilde sürmek için yüzde 5-1 O oranında uçucu yağ taşıyan sabit yağ ile sey­reltilmiş ürünler kullanılır. Yani 10-20 misli sabit yağ ilave edilmelidir. Kullanılacak sabit yağın kalitesi ciltten emilim için önemlidir. Ayrıca sabit yağın kokusu uçucu yağın kokusunu olumsuz etkilememelidir.

Prof. Dr. Erdem Yeşilada

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 29 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 20 54
2. Fenerbahçe 20 48
3. Samsunspor 20 40
4. Eyüpspor 20 36
5. Göztepe 20 34
6. Beşiktaş 20 32
7. Başakşehir 20 29
8. Rizespor 20 27
9. Gaziantep FK 20 26
10. Trabzonspor 19 25
11. Alanyaspor 20 25
12. Kasımpaşa 20 25
13. Sivasspor 20 23
14. Antalyaspor 20 22
15. Konyaspor 20 21
16. Bodrum FK 20 16
17. Kayserispor 19 16
18. Hatayspor 20 10
19. A.Demirspor 20 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 21 44
2. Karagümrük 21 38
3. Erzurumspor 21 36
4. Bandırmaspor 21 34
5. İstanbulspor 21 33
6. Gençlerbirliği 21 33
7. Ahlatçı Çorum FK 21 32
8. Boluspor 21 31
9. Ankaragücü 21 30
10. Pendikspor 21 30
11. Keçiörengücü 21 30
12. Amed Sportif 21 30
13. Ümraniye 21 29
14. Esenler Erokspor 21 29
15. Manisa FK 21 29
16. Igdir FK 21 26
17. Sakaryaspor 21 26
18. Şanlıurfaspor 21 25
19. Adanaspor 21 16
20. Yeni Malatyaspor 21 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 22 53
2. Arsenal 23 47
3. Nottingham Forest 23 44
4. M.City 23 41
5. Newcastle 23 41
6. Chelsea 23 40
7. Bournemouth 23 40
8. Aston Villa 23 37
9. Brighton 23 34
10. Fulham 23 33
11. Brentford 23 31
12. M. United 23 29
13. Crystal Palace 23 27
14. West Ham United 23 27
15. Tottenham 23 24
16. Everton 22 23
17. Leicester City 23 17
18. Wolves 23 16
19. Ipswich Town 23 16
20. Southampton 23 6
Takımlar O P
1. Real Madrid 21 49
2. Atletico Madrid 21 45
3. Barcelona 21 42
4. Athletic Bilbao 21 40
5. Villarreal 21 34
6. Mallorca 21 30
7. Rayo Vallecano 21 29
8. Girona 21 28
9. Real Sociedad 21 28
10. Real Betis 21 28
11. Osasuna 21 27
12. Sevilla 21 27
13. Celta Vigo 21 25
14. Getafe 21 23
15. Las Palmas 21 23
16. Leganes 21 23
17. Deportivo Alaves 21 21
18. Espanyol 21 20
19. Valencia 21 16
20. Real Valladolid 21 15
Günün Karikatürü Tümü