Âlimlerin çoğunluğuna göre ihtikâr yapmak haramdır. Haram değildir diyenlere göre ise tahrimen mekruhtur. Yani harama yakın bir mekruhtur. Bu nedenle bir Müslüman böyle kazanç yollarından uzak durmalıdır.
Bir Müslüman diğer Müslüman kardeşlerinin menfaatini düşünmeli ve kendisini onların yerine koymalıdır. Müslüman Müslümana zulmetmez, haksızlık etmek, onun kazancını onun rızası olmadan elde etmeye çalışmaz, Müslümandan nemalanmaz, onu zarara koyup kâr ettim düşüncesiyle gelirini arttırmaz. Bu tür huylar olsa olsa İslam’ı tam anlamamış kişilerin işidir. Bu işler bencillik, menfaatçilik, kapitalist düşünen kimselerin kazanç yollarıdır. Bunlara göre dünya yansa umurlarında olmaz.
Günümüzde bazı ilaçların stoklanmasının sonuçları ölümcül olabilmektedir. İhtiyaç anında gıda stoklamak ne ise ilaç stoğu yapmak da aynıdır.
Koronavirüs salgınıyla birlikte bazı iş yerlerinin, firmaların ve şahısların temizlik malzemelerini stok etmeleri, maske, dezenfekte, kolonya ve hijyen malzemelerini istiflemeleri de ihtikâr kapsamına girmektedir.
Bizim İslam anlayışımızda “komşusu açken tok yatan, Müslümanlardan değildir” anlayışı hâkimdir. Bizim İslam anlayışımızda “Müslümanların işleriyle ilgilenmeyen onlardan değildir” anlayışı hâkimdir. Bizim İslam anlayışımızda “malı fiyatı yükselsin diye bekletmek değil, pahalı olan malı ihtiyaç zamanlarında ucuza satmak anlayışı” hâkimdir.
Nitekim Medine’de su kuyusunu elinde bulunduran ve tekelcilik yapan bir Yahudi’ye karşı Hazreti Osman’ın tavrı çok önemlidir. Önce kuyunun yarısını satın almış ve kuyuyu bir gün Yahudi bir gün de Hazreti Osman işletmiştir. Hazreti Osman kendi gününde suyu çok ucuza sattığından (bazı rivayetlerde ücretsiz verdiğinden) insanlar onun sırasını bekler olmuşlar. İş yapamayan Yahudi, kuyunun kalan yarısını da satmak zorunda kalmış ve Hazreti Osman kuyunun tüm mülkiyetini ele aldıktan sonra onu Müslümanlar için bağışlamış, vakfetmiştir. İşte İslam’ın ihtiyaç maddeleri konusundaki tavrı ve tavsiyesi bu yöndedir.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Herkim yiyecek maddelerini kırk gün stoklarsa Allah’tan uzaklaştığı gibi Allah da ondan uzaklaşır.”[1]
Hadiste geçen kırk gün ifadesi dönemin şartları içindir. Bu durum bazen on gün de sürebilir bazen daha fazla da sürebilir.
Yine başka hadislerde stokçuluk yapmanın iflasa götüreceği ve cüzam hastalığına neden olacağı geçmektedir[2]. Nitekim Türkçede bir söz olan “çekirge bir zıplar iki zıplar” ifadesi de stokçular için de geçerlidir. Stokçu bir defa kâr eder, iki defa eder, üçüncü de tüm mal elinde kalır ve zarar eder.
Burada işin fıkhî boyutundan ziyade ahlakî boyutu önemlidir. Kendisine fetva bulmak isteyen bulabilir. Ama her fetva ahlakî değildir. Şeriat zahire bakar. Müftü de zahire bakarak fetva verir. Ama esasında kişinin niyeti ve amacı önemlidir. Fahiş kârlar elde etmek için Müslümanları sıkıntıya koymak ya da değil Müslümanları, insanları sıkıntıya sokan kişi ahlaksızlık etmiştir.
İslam, sadece ibadet dini değildir. Sadece itikat dini de değildir. Sadece ahlak dini de değildir. İslam bir nizamdır ve bu nizam insanın hem dünya hem ahiret saadeti için gelmiştir. Kişinin iç dünyasını arındırmak ve onun nefsi hastalıklarını tedavi etmek için de gelmiştir. İslam, kişinin haksız kazanç elde etmesinin önüne geçmek için de gelmiştir.