01.06.2017, 01:38

Malatya'da Giyim Kuşam ve Konaklar

Malatya yöresinin giyim ve kuşamında eskiye rağbet pek olmasa da bazı yörelerde halen gelenek terk edilmemiştir. Kadınların genelde dış giyim olarak el dokuması olan peştamallar ile hazır satılan çarşaflar kullanılmaktadır. Çarşaf içine zıbın ve şalvar giyilmektedir. Başa küllük geçirilmekte, küllük çevresine altın veya gümüş dizilmiş al renkli bir fes giyilir. Fesin üzerine çiçekli yazma dolanır. Saçlar örgülüdür. Erkeklerde ise küm veya papak yaygın olup, genelde işlemeli olanlar tercih edilir. Çubuklu yakasız, kollar yırtmaçlı, düğmesiz keten gömlek ve şalvar da yaygındır. Geleneksel ata sporunda ise Cirit ve Güreş sporu bilhassa köylerde fazla ilgi görmektedir.

Malatya’mızda eskiden evler, genelde konak adı verilen büyük mimariler şeklinde yapılırdı. Genelde kerpiç ve ahşap malzemeden oluşurdu. Demir malzeme kısmen kullanılmış ise de duvarları bağlayan hatıllar, iç ve dış doğramalar, döşemeler, taban ve mobilya kısmı tamamen ahşaptan yapılırdı. Kapıları çoğunlukla çift kanatlı olup bu evlerin bahçe kapıları binek hayvanların geçeceği büyüklükteydi. Her kapıda umumiyetle birer sade tokmaklar olurdu. Yalnızca kapıların üst kısmında, birinci kat çıkmalarının veya şahnişlerin kirişlerinde dekoratif bezemeler ile karşılaşılır. Ana giriş kapısının üzerinde rüzgârlık veya aydınlık olarak nitelenen ve çoğunlukla elips şeklinde pencereler konur ve demir kafeslerle korunurdu. Madeni olarak da kapı kilitlerinin yanı sıra dövme demir çiviler de gövde üzerinde dekoratif şekiller halinde kullanılmıştır. Çatı üzerinden taşan, üç tarafı açık eyvanlara yer verilmiştir. Bunlar yazın oturulan ve sıcak yaz gecelerinde yatılan evin havadar bölümleridir. Giriş bölümünde genelde selamlık bulunurdu. Sokak kapısında içeriye bu bölümden girilir ve evin misafir odası gibi kullanılırdı. Üst katlarda başodalar daha çok misafirlerin ağırlandığı yerler olup, bu odalara “Makat” denilen sedirler yerleştirilmiştir. Misafirler çoğunlukla üzerleri halı, kilim ve minderlerle örtülü olan bu sedirlerde oturtulur, ev sahipleri ise döşemedeki halı ve kilim üzerinde otururdu. Evlerin üst katındaki yatak odalarında çift kanatlı ahşap kapaklı dolaplar bulunmaktadır. Ayrıca bu kapaklı dolabın yanında veya içerisinde ise gusülhanelere yer verilmiştir. Yatak odasının dışında bir de “Kış Damı” denilen mekân bulunmaktadır. Bu bölüm kış aylarında ev halkının günlük yaşamını geçirdiği yerlerdir. Kış damı denilen bölümünde duvara yaşmaklı ve piramit külahlı bir de ocak yerleştirilmiştir. Bu ocağın yanında çeşitli eşyaların konulduğu kapaklı dolaplar bulunmaktadır. Kış damı genelde dikdörtgen planlı, geniş bir oda şeklinde olup, bu odanın girişinin karşısına da “Limseki” denilen bir bölüm eklenmiştir. Bu bölüm oda seviyesinden daha yüksekte olup, buradaki sekinin üzeri de halı ve minderlerle kaplanmıştır. Diğer odaları geniş ve büyüktür. Zemin katta ise ambar, kiler ve tandırlar olduğundan pencereler bu bölümlerde daha küçük olarak yapılmıştır. Bu kattaki odalardan birisine “Hızna Odası” ismi verilir. Burası daha çok evin kileri konumundadır. Hala günümüzde kullanılan evlerin yanı sıra, koruma altında olan evler ise pek az sayıda kalmıştır.

Malatya folkloru canlı, dinamik, kuşaktan kuşağa aktarılan ve bugün de hala otantik şekliyle hayatın her kesiminde gözlenen bir yapıya sahiptir. Giyim ve kuşamından, yemek kültürüne, halk ozanlarından türkülerine, el sanatlarından gelenek göreneklerine, efsanelerine ve deyimlerine kadar renkli bir kültür bütünlüğü arz etmektedir.

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 18 Ocak 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 19 51
2. Fenerbahçe 18 42
3. Samsunspor 18 36
4. Göztepe 18 31
5. Eyüpspor 18 30
6. Beşiktaş 18 30
7. Başakşehir 18 26
8. Gaziantep FK 18 25
9. Rizespor 18 24
10. Trabzonspor 18 22
11. Alanyaspor 18 22
12. Kasımpasa 18 21
13. Antalyaspor 18 21
14. Konyaspor 18 20
15. Sivasspor 18 20
16. Kayserispor 18 16
17. Bodrumspor 18 15
18. Hatayspor 19 10
19. A.Demirspor 18 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 19 41
2. Karagümrük 19 34
3. Bandırmaspor 19 34
4. Ankaragücü 20 30
5. Erzurumspor 19 30
6. Ahlatçı Çorum FK 19 29
7. Amed Sportif 19 29
8. Boluspor 19 28
9. İstanbulspor 19 27
10. Pendikspor 19 27
11. Keçiörengücü 19 27
12. Gençlerbirliği 19 27
13. Ümraniye 19 26
14. Manisa FK 19 26
15. Igdir FK 19 25
16. Şanlıurfaspor 20 25
17. Esenler Erokspor 19 23
18. Sakaryaspor 19 23
19. Adanaspor 19 15
20. Yeni Malatyaspor 19 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 20 47
2. Arsenal 21 43
3. Nottingham Forest 21 41
4. Newcastle 21 38
5. Chelsea 21 37
6. M.City 21 35
7. Aston Villa 21 35
8. Bournemouth 21 34
9. Brighton 21 31
10. Fulham 21 30
11. Brentford 21 28
12. M. United 21 26
13. West Ham United 21 26
14. Tottenham 21 24
15. Crystal Palace 21 24
16. Everton 20 17
17. Wolves 21 16
18. Ipswich Town 21 16
19. Leicester City 21 14
20. Southampton 21 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 19 44
2. Real Madrid 19 43
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 19 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 19 28
8. Girona 19 28
9. Rayo Vallecano 19 25
10. Real Betis 19 25
11. Osasuna 19 25
12. Celta Vigo 19 24
13. Sevilla 19 23
14. Las Palmas 19 22
15. Getafe 19 19
16. Leganes 19 19
17. Espanyol 20 19
18. Deportivo Alaves 19 17
19. Real Valladolid 20 15
20. Valencia 19 13
Günün Karikatürü Tümü