1. Her işi önce bilmek
2. İşin bütün sorumluları ile istişare ederek fayda ve zarar analizi yapmak
3. Yaptıktan sonra işletimi veya devretmeyi düşünmek
4. Kararda ve faaliyette birliktelik için düşüncede birliktelik
5. Her işte isabet için ilim, tecrübe ve basirete müracaat
6. Başarının şartlarını yerine getirmek
1. Her işi önce bilmek
Bu işi, bu işteki maksadımızı, plan ve programımızı, insanımızı, imkânımızı bilmek.
Yapılacak işi bilmek, iş yapmayı kolaylaştırır. Nasıl yapılacağını bilmek, işte başarılı olmayı kolaylaştırır. İşin maksadını bilmek, insanın kendisini o işe adamasına sebep olur.
Planı ve programı bilmek, işin daha erken zamanda bitmesine sebep olur.
Mü’minin âdeti Allah’ın âdetidir. Mü’min daima Allah’ın ahlâkıyla ahlâklanmaya dikkat etmelidir. Allah’ın ilk yarattığı, bize göre ilk yaptığı, kaderi tesbit için yani plânı yapmak için kalemi yaratması olmuştur. Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Şüphesiz Allah’ın yarattığı şeyin ilki kalemdir. (Allah Teâlâ, kaleme): Yaz! buyurdu. (Kalem): Ne yazayım? dedi. Allah Teâlâ: ‘Kaderi yaz; olanı ve ebede dek olacak her şeyi yaz!’ buyurdu.”
(Tirmizî, Kader, 17.)
Kâinatta her şeyi bilen, her şeye gücü yeten ve ne istese hemen oluveren ancak Allah Teâlâ’dır. Allah Teâlâ, kâinatı yaratmadan önce, hadîs-i şerîfte belirtildiği gibi kaderi yani planı yapmış sonra yaratma işine girmiştir.
İnsanımızı bilmek için önce insan envanterimizi yapmamız gerekir. Bu işin ehli, bu işte kabiliyetli ve başarılı olan kimseler, işte uyumlu olan, idare edebilecek ve idare edilecek kimlerdir; işte bütün bunları bilmek, kuruma ait işin bütün yönlerini görmeyi sağlar.
İmkânımızı bilmek, ayağımızı yorganımıza göre uzatmayı sağlar veya yapacağımız iş için lazım olan imkânı bulma yönünde çaba sarf etmemize yön verir. Borç bazen kurumu kamçılar, bazen de istikbalimizi yer. Olanı satarak ayakta durmayı değil, üreterek ayakta durmayı tercih etmek gerekir.