e) Her gün gündüz murakabe, akşam muhasebe yapmalıyız
Denetlendiğimizi bilir idrak edersek, nefsimizi, neslimizi, sorumlu olduğumuz kimseleri denetler sorumluluğumuzu yerine getirmeye çalışırız.
Denetlendiğimizi Allah Teâlâ bize şu âyetiyle bildirmiştir:
وَهُوَ مَعَكُمْ اَيْنَ مَا كُنْتُمْۜ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ.
“Nerede olursanız olunuz, Allah sizinledir. Allah, yaptıklarınızı daimi görendir.”
(Hadîd sûresi 57/4)
Allah Teâlâ bizi daimi denetlediğini şu âyeti-i kerîmesiyle bildirmiştir:
اِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِۜ .
“Muhakkak senin Rabbin daimî gözetlemektedir.”
(Fecr sûresi 89/14)
Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
اِتَّقِ اللهَ حَيْثُمَا كُنْتَ وَأَتْبِعِ السَّيِّئَةَالْحَسَنَةَ تَمْحُهَا وَخَالِقِ النَّاسَ بِخُلُقٍ حَسَنٍ.
“Nerede olursan ol Allah’tan kork; yaptığın kötülüğün arkasından bir iyilik yap ki bu onu yok etsin; insanlara karşı güzel ahlakın gereğine göre davran!”
(Tirmizî, Birr, 55.)
Her akşam kendi nefsimizi hesaba çekmeliyiz.
Kıyamet günü hesaba çekileceğine inanan ve her gün kırk defa “mâliki yevmiddîn: Din/ceza gününün sahibi” diye okuyup yakîn bir anlayışa sahip olan mümin hesaba çekileceğine inandığı için her gün akşam yatağa yatmadan nefsini hesaba çekmelidir.
Hz. Ömer (r.a.) ne güzel demiştir:
“Hesaba çekilmenizden önce kendinizi hesaba çekiniz, amelleriniz tartılmadan önce amellerinizi tartınız!”
Her an ölüm gelebilir diye uyanık olmak lazımdır.
“Hayat tramvay gibidir; tam yer bulmuş oturacakken bir de bakmışsın, son durağa gelmişsin.”
Camillo Sbarbaro
Her gün bir gün öncekinden üstün olmalıdır; her gün faydalı ve bize lazım olan bilgiden nasiplenerek, iyi niyet, güzel projeler düşünerek bunu yapmalı.
“Önemli olan başkasından üstün olmak değil, dünden üstün olmaktır.”
Çin Atasözü