g) Kardeşlerini ziyaret eder
Muaz b. Cebel (r.a.), Rasûlullah (s.a.s.) Efendimizi şöyle buyururken işittim diyor:
“Allah Teâlâ buyuruyor ki, ‘sırf benim rızam için birbirini seven, benim rızam için bir arada oturan, benim rızam uğrunda birbirini ziyaret eden ve sadece benim rızam için birbirlerine varlıklarını adayanlar, benim sevgimi hak ederler.’”
(Muvatta, Şa’r, 16.)
Şu iki hadiste de ziyaret âdâbını şöyle buyurarak öğretiyor:
“Arasıra ziyaret et ki sevgi artsın!..”
(Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, IV, 62; Münzirî, et-Terğîbu ve’t-Terhîb, V, 48.)
“Allah için ziyaret et! Zira kim Allah için (bir kardeşini) ziyaret ederse yetmiş bin melek ona (yerine dönünceye kadar ikram ve değer vermek için) eşlik ederler.”
(Münâvî, a.g.e. , IV, 63.)
Ziyaretle ilgili belli âdâba uymak gereklidir: İzin, gidiş, eve giriş, evde oturuş, giyilen elbise, konuşma vs.
h) Hataları bağışlamaya gayret eder
İnsanın hata edebileceği gerçeği herkes için geçerlidir. Sadece bizim için değil karşıdaki insanlar için de geçerlidir. Suç işleyen insan affedilmeye layık olmasa bile kişi kendisini affetmeye layık görmeli de affetmelidir.
Af, hem insanın kendisini hem de karşıdakini kazandırır. Af, suçu ve suçluyu artırmadıkça tercih edilen bir değerdir. Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Rabbiniz tarafından bir mağfirete, genişliği göklerle yer kadar olan ve muttakiler için hazırlanmış olan bir cennete doğru yarışırcasına koşuşun! O muttakîler ki bollukta da darlıkta da Allah yolunda harcarlar, kızdıklarında öfkelerini yutar, insanların kusurlarını affederler. Allah da böyle iyi davrananları sever.”
(Âl-i Imrân sûresi 3/133-134.)
“Bî şâibe insan arayan dünyada
Matlubuna ancak kavuşur rüyada”
Ferit Kam
“Her şey incelikten, yalnız insanlar kabalıktan kırılırlar.”
İbrahim Olcaytu
“Kötü insanlar, yeryüzüne serpilmiş bir avuç iyi insanı sınamaya yararlar.”
Voltaire
Mevlânâ’nın oğlu Sultan Veled’e, “Size kötülük ediyorlar sen iyilik ediyorsun, sana zulmediyorlar sen affediyorsun, senden alakayı kesiyorlar sen ise onlardan alakayı hiç kesmiyorsun neden böyle yapıyorsun?” diye sorduklarında onlara:
“Benimle onlar arasında fark olmasın mı?” diye cevap veriyor.
İnsanı yanlışlığa ve kötülüğe iten kişinin nefsidir.
Kişinin nefsi kişinin köpeğine benzer. Nasıl ki kişinin köpeğinin yaptığı yanlışlıktan dolayı o kimseye hakaret edilmeyip affedilirse biz de o kimseyi affetmeliyiz. Ancak, köpeğine sahip ol denir.
Şu da bir gerçektir ki dostun köpeğinin bile hatırı vardır denir. Nasıl ki o köpeğe dostundan dolayı iyilik edilirse sahibine daha fazla iyilik edilmelidir. O kardeşe nefsinden dolayı kızmayıp affetmeliyiz.
Kötülüğü iyilikle yok etmenin çaresi hakkında Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:
“İyilikle kötülük bir olmaz, Sen (kötülüğü) en güzel bir şekilde önle. O zaman seninle arasında düşmanlık bulunan kimse, sanki candan bir dost olur. Buna (bu güzel davranışa) ancak sabredenler kavuşturulur; buna ancak (hayırdan) büyük nasibi olan kimse kavuşturulur. Eğer şeytandan gelen kötü bir düşünce seni dürtecek olursa, hemen Allah'a sığın. Çünkü O, işitendir, bilendir.”
(Fussılet sûresi 41/33-36.)