Huzuru sağlamada hem fert hem toplum olarak dili yanlıştan koruyup doğru olan sözü söylemek ve doğruca söz söylemede bize gerekenler:
1) Konuşurken kimseden kötü söz işitmemeye dikkat etmek
“Güzel söz söyleyen, kimseden kötü söz işitmez.”
Firdevsi
“İnsan ye’se düştüğü zaman uzun dilli olur. Gönlünde olanı ve ağzına geleni söyler. Mağlup kedinin, can havliyle köpeğe saldırması gibi.”
Sadi-i Şirâzî
2) Konuşurken güzel sunulsa bile lüzumsuz sözleri bırakmak
“Güzel konuşmanın sırrı, lüzumsuz sözleri terk etmektir.”
Hz. Ebu Bekir (r.a.)
“İnsanın, sözüne hâkim olması için konusuna hâkim olması gerekir.”
Lloyd George
3) Kalp ve dil birlikteliğine dikkat etmek, dilden önce kalbe sahip çıkmak
“Cahillerin kalbi dudaklarında, âlimlerin dudakları kalplerindedir.”
Hz. Ali (r.a)
“Kalp ve dil arasında tam bir mutabakat bulunduğu ve dil kalbin emrinden dışarı çıkmadığı müddetçe, söz muntazam olur ve dilde herhangi bir sürçme veya kayma olmaz.”
Übey b. Ka’b (r.a.)
“Akıllı kimsenin lisanı kalbindedir. Düşünerek söyler.”
Hz. Ali (k.v.)
“İnsanlar, dilleri altında saklıdırlar; konuşturunuz kıymetinden neler eksilttiğini görürsünüz.”
Hz. Ali (r.a.)
4) Sözleri sunarken haşin değil, tatlı konuşmaya önem vermek
“Sonunda özür dilemek zorunda kalacağınız bir sözü söylemekten veya böyle bir işi yapmaktan sakınınız.”
Vehb b. Münebbih
“Tatlı dilli olanların dostları her gün biraz daha artar.”
Hz. Ali (k.v.)
“Tatlı suyun başı, kalabalık olur.”
Mevlâna
“Söz söylemeyi öğrenmek, kılıç kullanmayı öğrenmekten daha zordur.”
Ahmet İbşihî
“Hoşa gitmeyen bir şey söyleme. Çünkü bu sözün karşılığı da hoşa gitmez. Dağda güzel ses çıkar ki, dağ da onu güzel yansıtsın.”
Nasır-ı Hüsrev
5) Konuşmadan önce kalp fırınında pişirip yani önce düşünerek sonra ağız odasında soğuttuktan sonra dil küreğiyle sunmak yani her aklına geleni konuşmamak
“Ne söyleyeceğini düşünerek konuşan kimse insanların akıllısıdır.”
İbn-i Abbas (r.anhümâ)
“Düşüncelerini tam ve yerinde kelimelerle belirtmeyen insan, yanlış tartılarla tam iş görmeye çalışan satıcıya benzer.”
Goethe
“Her bildiğini söyleme; her söylediğini bil.”
Claudius
“Her söylediğin hak olsun, fakat her hakkı söylemeye senin hakkın yoktur. Her dediğin doğru olmalı, fakat her doğruyu söylemek doğru değildir.”
Saîd-i Nursî
“Söz ola kese savaşı
Söz ola kestire başı
Söz ola ağulu aşı
Bal ile yağ ede bir söz.”
Yunus Emre
“Yerinde söz söylemesini bilen, özür dilemek zorunda kalmaz.”
Fatih Sultan Mehmed
“Çok kez söylediklerimiz yüzünden kazandığımız düşmanlar, yaptıklarımız yüzünden kazandığımız dostlardan daha çoktur.”
Elbert Hubbard
“Ne söyleyeyim diye başta düşünmek; niçin söyledim diye sonunda pişman olmaktan iyidir.”
Sadi-i Şirâzî
“Dil ile düğümlenmeyen, diş ile çözülmez.”
Kaşgarlı Mahmut
6) Konuşurken kelimeleri dikkatle seçmek
Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
“Güzel bir söz, kökü (yerde) sâbit, dalları gökte olan güzel bir ağaç gibidir.”
(İbrahim sûresi 14/24.)
“Kötü bir sözün (ve sahibinin) durumu da (gövdesi) yerin üstünden kolayca kesilip koparılan, bu sebeple yerinde durması mümkün olmayan kötü bir ağaç gibidir.”
(İbrahim sûresi 14/26.)
“İnsanın kelamı, aklının terazisidir.”
Hz. Ali (k.v.)
“Ne söylediğini, kime söylediğini ve ne zaman söylediğini unutma!”
Hz. Ebu Bekir (r.a.)
“Sözü, akıl ile söyle; bilgi ile süsle.”
Yusuf Has Hâcib
“Kısaca ifade edebilmek, yeteneğin kardeşidir.”
Anton Çehov
“İstediğini söyleyen, istemediğini işitir.”
Türk Atasözü
“Yumuşak söz, insanların ateşine karşı soğuk su yerine geçer.”
Sadi-i Şirâzî
“Söz ok gibidir. Senden çıktı mı, artık sen ona değil, o sana hâkim olur.”
İmam-ı Şâfiî (rh.a.)
“Balıklar olta ile, insanlar kelimeler ile avlanır.”
Atasözü
“Binlerce kilit olsa, her kilit gök genişliğinde olsa, anahtar dişi gibi olan iki-üç tatlı söz onların hepsini açar.”
Mevlana
“Önemli olan, söylenenin ne olduğu ya da nasıl söylendiği değil, söylenenin nasıl anlaşıldığıdır.”
Guy Hunter
“İnsan vardır ki söylediği sözlerle büyür, söz vardır ki söyleyen insan yüzünden büyük görünür.”
İ. Habip Sevuk
7) İnsanların seviyelerine göre ve sözün kıymetini bilene konuşmak
“İnsanlara, anlayacakları şekilde konuşunuz.”
(Buhârî, İlim, 49.)
“Kelamı, kadrini bilene söyle; şalgam pazarında cevher satılmaz.”
Hasan-ı Basrî (rh.a.)
“Kesesinde para bulunmayanın, dilinin ucunda bal bulunmalı.”
Fransız Atasözü
“Kişinin kıymeti dilinin altında ve kalemin ucunda gizlidir. Onu söz ve yazı açığa vurur.”
Ali Fuad Başgil
“Kullandığınız kelimeler, nasıl yaşayacağınızı belirler.”
Yunan Atasözü
“Güzel söz, en müessir bir sinir ilacıdır.”
Raif Necdet Kestelli
“Kokmuş ete tuz neylesin
Anlamayana söz neylesin.”
Lâ Edrî
Doğru konuşulsa bile doğruca ve güzelce sunulmayınca en olgun insanı bile sinirlendireceğini düşünmek ve karşıyı kazanmaya dikkat etmek
“Ağzında bal olan arının, kuyruğunda iğnesi vardır.”
John IYLIY
“Sözün en güzeli, söyleyenin doğru olarak söylediği, işitenin ise yararlandığı sözdür.”
Aristo
“Kuşlar ayaklarıyla, insanlar dilleriyle yakalanırlar.”
Thomas Fuller
“Sözler, şâirlerin silahlarıdır.”
Goethe
“İnsanın dünyasının genişliği, kullandığı kelimeden belli olur.”
Şakir Öner
“Konuşma, insanın aklını diliyle kullanma sanatıdır.”
Seneca
“Tamamıyla doğru olsa da sert söz insanı yaralar.”
Sophokles
9) Sözü lüzumundan fazla söylememek, bazen ilaç gibi bazen de gıda gibi vermek
“Söz ilaç gibidir. Gereği kadar sarf edilirse fayda verir. Gerektiğinden fazlası ise zarara sebep olur.”
Amr b. As (r.a.)
“Söz, insanların inceliklerini ifşa eder ve onlara terbiye ve kültürleri hakkında not vermeye kâfi gelir.
Dale Carnegie
10) Sözü en etkili silahtan daha etkili olduğunu bilerek söylemek
“Churchil, kelimelerini seferber etti, savaş meydanına yolladı ve savaşı kazandı.”
John KENNEDY
“İyi söz söyleyen insanlar, herkesten çok okuyandır.”
Hoffman
“Sözcükler, yaşamımızda karşılaşabileceğimiz tüm durum ve olayları yönlendirebilmemizin en belli başlı araçlarıdır. Sözlerimize ne kadar egemen olabilirsek, yaşamımızı da isteklerimize o kadar uydurabiliriz.”
Bergen EVANS
“Kılıç darbelerinin beni kaçıramadığı yerde, sözlerin kaçırdığı oldu.”
W. Shakespeare
“İnsandan insana miras olarak söz kalır. Vücudun nasibi hep ağızdan girer, ruhun nasibi ise sözdür ve kulaktan girer.”
Yusuf Has Hâcib