İMAN
a) Lügatte: İman, tasdik etmek demektir. Haber verenin haberini kalp ile kabul etmektir.
(Teftâzânî, Şerhu’l-Mekâsıd, II, 250; Şerhu’l-Akâidi’n-Nesefî, s. 120; A. Kârî, Şerhu’l-Fıkhı’l-Ekber, s. 75.)
b) Istılahta: İman, Hz. Peygamber (s.a.s.)’in Allah Teâlâ’dan getirdiği bilinmesi zarurî olan şeyin hepsini tasdik etmektir.
(Nesefî, Tebsıretü’l-Edille, I, 38; Taftâzânî, Şerhu’l-Akâid, s. 122; Şerhu’l-Makâsıd, II, 247.)
İman, emin kılmaktır, emin olmaktır. İman, sahibini iman üzere ölürse ebedî azaptan emin kılar.
İmanın iki rüknü vardır. Asıl rükün, kalbin tasdikidir. Zâid rükün, dilin kalp ile tasdik ettiğini ikrar etmesidir.
Kâmil iman; kalbin tasdiki, dilin ikrarı ve bedenin amelidir.
İmanın altı adet temel şubesi vardır.
Kâmil imanın şubeleri, yetmiş veya tek tek sayılırsa yetmişi de geçer.
Bunu şu hadîs-i şeriften öğreniyoruz:
“İman yetmiş küsur yahut altmış küsur şubedir. Bunların en üstünü Lâ ilâhe illallâh demektir. En aşağısı ise yoldaki eziyet verecek şeyleri gidermektir. Hayâ da imanın bir şubesidir”
(Müslim, Îmân, 58; Buhârî, Îmân, 15; Ebû Dâvûd, Sünnet, 15; Tirmizî, Îmân, 6, 7; Nesâî, Îmân, 16; İbn Mâce, Mukaddime, 9, Edeb, 7, 9.)
Bu hadîs-i şeriften, kâmil imanın hayatın bütününü kapsadığını anlıyoruz. Çünkü İslam, her sahada ve herkes için dünya ve âhiret huzuru için emirler ve nehiyler ortaya koymuştur. İslam, hem caminin içinde hem caminin dışında Müslüman olmayı emretmiştir.
İmandan önce tövbe gerekmektedir.
Lazım olan her konuda doğruyu, doğruca sunan, her işi ve her sözü hikmetli olan Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmuştur:
"Şüphe yok ki Ben, tövbe eden, iman eden, sâlih amel işleyen sonra (tövbede, iman ve sâlih amelde) sebat eden kimse için son derece mağfiret ediciyim."
(Tâ-hâ sûresi 20/82)
Tövbe, binaya nispetle arsa gibi; iman, binanın temeli gibi; sâlih ameller, binanın direkleri gibi; sebat, binanın çatısı gibidir.
Arsa olmadan bina düşünülemez, temel olmadan bina kurulamaz, direkler olmadan bina teşekkül edilemez, çatı olmadan bina için yapılan her şey zamanla heba olur.
Kâfirin, mü'min olması için önce küfürden tövbe etmesi sonra iman esaslarını tasdik etmesi gerekir.
Mü’minin, kâmil mümin olması için de günahlardan tövbe etmesi gerekir.
Tövbe, dönmek; yanlış anlayış ve yanlış davranışlardan dönmektir.
Kurtuluşun yarısı yanlıştan dönmek, yarısı doğruya ve hakka ulaşmak yani iman etmektir.
Elbette bâtıldan korunmak için bâtılı bilmek; bâtılı bilmeden önce de hakkı bilmek gerekir. Çünkü kişi ömür boyu bâtılı bilse, hakkı bilmezse hakka ulaşamaz. Ama hak bilinirse hakkın dışındakinin bâtıl olduğu ortaya çıkar. Şu âyet-i kerîmede olduğu gibi:
“İşte O, sizin gerçek Rabbiniz olan Allah’tır. Artık haktan (ayrıldıktan) sonra sapıklıktan başka ne kalır? O halde nasıl (sapıklığa) döndürülüyorsunuz?”
(Yûnus sûresi 10/32.)
Doğru bilinmeden eğri bilinmez. Hak bilinmeden bâtıl bilinmez.