Doktor, kendisine gelen hastaya, “Senin hastalığın şu, ilacın da şudur. Şunlar da perhizindir; şunları yemeyeceksin, şunları da yiyeceksin” der. Ardından da “Şayet perhize uyar, ilaçlarını da alırsan günü gününe maraz gider, âfiyet gelir. Fakat perhizine uymazsan, ilaçlarını alsan da ilaçlar sana fayda vermez” diyerek hastayı uyarır.
O doktor, Hz. Peygamber (s.a.s.) ve vârisleri olan âlimlerdir. Hasta konumunda olanlar ise biz müminlerdir. Perhiz hem yasaklardan/haramlardan sakınmak hem emirleri/farzları ve vacipleri yerine getirmektir. İlaçlarlar da sünnet ve müstehap olan zikirler ile dualardır.
Orucun Dereceleri:
a. Avâmın Orucu: Oruç esnasında mideyi yemek ve içmekten, tenasül organını da cinsî münasebetten uzak tutmaktır.
b. Havâssın Orucu: Kulak, göz, dil, el, ayak ve diğer organları günahlardan uzak tutmaktır.
c. Havâssu’l- Havâssın Orucu: Kalbi, bayağı düşüncelerden ve dünyevî fikirlerden uzak tutmak, kalbi bütünüyle Allah’tan başka şeylerden korumaktır, menetmektir. Bu oruç ancak mâsivâyı/Allah’tan başkasını ve kıyamet gününden başkasını düşünmekle bozulur. Din için kast olunmayan dünyayı düşünmek de bu orucu bozar. Fakat din için düşünülen dünya ise âhiret azığıdır, dünyadan değildir.
(Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn, Temel Neşriyat, İstanbul 1986, II, 38)
Her insanın hedefinde zamanla daha zengin olmak vardır. Müminin kalbinde havastan olma hedefi bulunmalıdır.
Havas, Allah ve Rasûlünün yerdiği sıfatları terk eden, Allah ve Rasûlünün övdüğü sıfatlarla sıfatlanan ve takvaya ermiş olan kimsedir.