Öğretim olmadan eğitim olmaz, eğitim olmadan da öğretim hayata geçemez.
- Önce ne öğretilmeli sonra ne öğretilmelidir?
- Eğitimin devreleri nelerdir?
- Öğretimin devamlılığı nasıl olmalıdır?
- Öğrenilenin hemen hayata geçmesi mümkün müdür?
Öğrenilenin hayata geçmesi ancak eğitimle gerçekleşir.
Öğretimin gayesi, insanın gayesine ve sorumluluğuna göre belirlenir.
İnsanın gayesi ve sorumluluğu ne derece ulvî ise öğretim de o oranda önemli olur.
İnsan değerli bir varlıktır. Değerli varlığın gayesi de değerli olur.
Değerli varlık olan insanın kâmili, mümin; müminin kâmili, muttaki mümin, muttaki müminin kâmili, İslam’ın misyonunu yerine getiren dava adamı olan sâlih ve muslih mümindir.
Sâlih, kendisini ıslaha çalışan; muslih başkalarının da ıslahına çalışan kimsedir.
İslam’ın misyonu, Hakk’a ta’zîm ve itaat, halka hizmet ve merhamettir.
Hakk’a ta’zîm ve itaat, sâlih olmanın gereği; halka hizmet ve merhamet de muslih olmanın gereğidir.
Hakk’a tazim, iman etmek; Hakk’a itaat, imana göre ihlasla ve Sünnet’e uyarak amel etmektir.
Halka hizmet, yeryüzünü imar etmek ve adaleti hâkim kılmaktır.
Halka merhamet, hidayette olmayanların hidayetlerine, hidayette olanların da hidayette devam etmelerine ve kemale ermelerine sebep olmaya çalışmaktır.
1. Öğretim ve Eğitimin Tarifleri
a) Öğretim: Mümini, gayesine ulaştıracak ve sorumluluğunu yerine getirebilecek olan gerekli bilgileri öğretme işidir. Öğretim, iman ve amel edecek ibadet, ahlak ve ahkâm konularını öğrenmek ve öğretmektir.
b) Eğitim: mümini gayesine ulaştırabilecek ve sorumluluğunu yerine getirebilecek kabiliyeti kazandırmak için aklî, rûhî ve bedenî yapısını zararlı unsurlardan koruyup fıtratında var olan cevherlerini harekete geçirerek beslemek, geliştirmek ve en faydalı hale getirmektir.
Eğitim amel edecek seviyeyi kazandırmaktır.
2. Öğretimin ve Eğitimin Hedefi Ne Olmalıdır?
Öğretimin hedefi; insanın nihâî hedefini, insanın yaratılış maksadını, uhrevî ve dünyevî ara hedeflerini, görevlerini, yetkisini ve sorumluluklarını, haddini ve hakkını öğretmektir.
Eğitimin hedefi; kişinin bildiğini ve inandığını hayata geçirebilmesini sağlamak için amel edecek kabiliyeti kazandırmaktır.
Bu da iki şekilde olur:
a) Yaratılışında var olan kabiliyetleri tadil etmek yani yoku var etmez, varı da yok etmez belki olanı tadil eder; mesela cimriliği yok etmez iktisada çevirir, israfı da infaka çevirir.
b) Sonradan kazanabileceği güzellikleri ve özellikleri kazanmaya ve kazandırmaya çalışmak ve çalıştırmaktır.