Acelecilik
Acelecilik, bir şeyin vaktinden önce olmasını istemektir. Araplar aceleye "ümmü nedamet" yani "pişmanlık anası" derlerdi. Zira aceleci insanlar, öğrenmeden istemeye, anlamadan cevap vermeye, sabit olmadan ceza vermeye kalkışırlar ki bu haller selametten mahrumiyet ve pişmanlıktan başka bir şeyi sonuç vermez
Hiddetlenen kişi sevinçli, hırslı kişi de zengin olamadığı gibi; aceleci de övülen ve beğenilen kişi olamaz. Acelecilik, bir işi insana iki kere gördürür. Kanadı bitmeden uçmak isteyen kuş acelesinden yırtıcı hayvana yem olur. (Rifat, Ahmet, Tasvîri Ahlak, sadeleştiren: Hüseyin Algül, İstanbul 1980, Tercüman 1001 Temel Eser, s. 20.)
Acelecilik, düşünmeden ve sonunu görmeden hareket etmektir. Acelecilik, basîretsizlik ve hikmetsizliktir. Bunun çaresi teennîli olmaktır. Bu konuda Rasûlullah Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Teennî Allah’tandır, acelecilik şeytandandır.”
(Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, X, 104.)
“Şu üç şey üç şeyi bozar: Kendini beğenmek, müşavereyi; acele etmek, tecrübeyi; başkalarını hakir görmek, iyi düşünmeyi bozar.”
Hz. Ali (r.a.)
Acele etmek bazen gerekli ve hem de takdir edilendir.
“Hayır işlerinde acele edin. Çünkü arkanızdan hızla gelen eceliniz var.”
Hz. Ebu Bekir (r.a.)
Hayırda ve tâatlarde acelecilik övülmüş hatta şu âyette emredilmiştir:
“Rabbinizden bir mağfirete ve takva sahipleri için hazırlanmış, eni göklerle yer kadar olan cennete koşuşun.”
(Âl-i Imrân sûresi 3/133.)
Allah Teâlâ, sâlihlerin özelliği olarak “hayırlı işlere koşuşurlar.” (Âl-i Imrân sûresi 3/114.) buyurmuştur.
“Beş yerden başka yerde acele etmek şeytandandır:
1. Misafire yemek sunmakta,
2. Ölüyü defnetmekte,
3. Kızı evlendirmekte,
4. Ölüm gelmeden tövbe etmede,
5. Vakti geçmeden namaz kılmakta.
Hatemü’l-Esam (rh.a.) (Sehâvî, el-Makâsıdü’l-Hasene,I, 84.)
Allah bizi hırstan kaynaklanan acelecilikten korusun, gecikince ferdî ve toplumsal hayır kaybına sebep olan tembellikten bizi muhafaza buyursun.