CEHALET
Cehalet, bütün çirkin huy ve rezil hareketlerin ve her suçun kaynağı sayılır. En büyük değer ve en büyük zenginlik ihlâslı amele götüren ilimdir. Cehalet ise bu değer ve zenginlikten mahrumiyettir.
Cehalet en büyük körlüktür. Zira beden körü olan insan çamura düşünce kolay kalkar ve kolayca da temizlenir. Ama cehaletten dolayı kör olan insan hata ve günah pisliğine düşünce kolaylıkla kalkamaz ve su ile de temizlenemez. Ancak cehaletten kurtulur da tövbe ederse temizlenebilir.
Âlimler, kendilerini tanırlar. Cehaletin felaket sebebi olduğunu bilirler, daima kendilerinden daha bilgili kimselerle kıyas ederek kendi bilgi seviyelerini zayıf görürler.
Her gün ilerlemek için lazım ve faydalı olan ilimde ilerlemek gerekir.
“Bilgi kadar zenginlik yoktur, cehalet kadar fakirlik yoktur.”
Hz. Ali (r.a.)
“Şu ümmet için en çok korktuğum şey, dili ve sözleri ile âlim, kalbi ile cahil olan kimselerdir.”
Hz. Ömer (r.a.)
Bilgisizliğin üç biçimi; gerekeni bilmemek, kötü bilmek, bilinmemesi gerekeni bilmek, denmiştir.
“Cehalet yoluna giren, adalet yolunu bırakır.”
Mansur b. Ammar
“Bilgisiz insan davula benzer, sesi çok çıkar ama içi boştur.”
Sadi-i Şirâzî
Herkes âlim olamaz. Ama cahil kalmak da caiz değildir. Kişi kendisine lazım belli-başlı itikadî, ahlâkî, ibadet ve muamelat ile ilgili farzları ve haramları bilecek. Bundan ötesini ise âlimlere sorar ve böylece de âlimane hareket eder.
“İslâm şu dört kişi yüzünden helak olmuştur: 1) Bildiği ile amel etmeyenler, 2) Bilmediği ile amel edenler, 3) Bilmediğini öğrenmeyenler, 4) Bilmeye engel olanlar”
Muhammed b. Fadl, Kuşeyrî Risalesi
Bu durumda suçun dörtte üçü bize aittir. Bilmeye engel olanlar, İslam düşmanlarıdır. Fakat bunu nefsimiz sebebiyle fiilen kabullenmiş olmamızla da düşmanın işini kolaylaştırmış oluyoruz.
İlk farz, imandır; farzdan önce farz da ilimdir. Esas ilim, Allah Teâlâ’yı Allah’ın bildirmesi ve Rasûlullah’ın (s.a.s.) öğretmesiyle bilmektir. Bilmemiz gereken, iman, ibadet, ahlak, ahkâmla ilgili helalleri ve haramları bilmektir; kendimizi bilmek, dostu düşmanı tanımaktır.
Allah Teâlâ, bize cehaletten korunma ve esas bilmemiz gerekenleri bilme derdini, aşkını ve heyecanını nasip ede ve bizleri ilmin gereğini ihlasla yapmaya muvaffak kıla.