29.12.2024, 14:38

İtilaf Devletleri neden İstanbul'u bize geri verdiler?

İbrahim Halil Er

Tarih çalışırken kafama hep takılan soru buydu. Hazır 1920 yılında İstanbul'u almışken, daha sonra neden bize geri verildi.

Sakın bunu Milli Mücadele'nin başarısı resmi tezine bağlamayın. Eğer itilaf devletleri ve ingilizler vermek istemeselerdi bunu alabilecek gücümüz yoktu...

Peki ne oldu da vaz geçtiler.

Üstelik İngilizler bu konuda Fransızları da ikna etmişlerdi.

İstanbul'un Türklere verilip verilmemesi konusu İngliiz parlamentosunda tartışıldı.

Burada bir kesim İstanbul'u almak istiyordu. Lord Curzon bu konudaki görüşlerini İngiliz kabinesine sundu. O şöyle diyordu: "Fikrimde ısrarlıyım. Türkleri, Avrupa ile bağlarının kesilmesi için bu fırsattan yararlanılmalıdır. Aksi takdirde kendimize, yarının karışıklığını, entirkasını Doğu harplerinin mirasını da hazırlamış olacağız ki, bunun acısı nesiller sürecektir....

Fakat bu talep meclis tarafından kabul edilmeyerek geri çevrildi.

İngilizler, yakalamış oldukları bu tarihi fırsatı neden geri çevirdiler? İstanbul, hediye edilecek bir şehir değildi.

İstanbul'un alınmasının red edilmesinde İngiltere'nin Hindistan işlerinden sorumlu Bakan Montagu sorumluydu. İngiliz sömürgelerinden gelen sayısız mektup ve telgraf Montagu'yu destekliyordu.

Yani İngilizlerin İstanbul'u almamalarının temel nedeni İngilizlerin esareti altındaki Müslüman sömürgelerinin (Hindistan vb..) tavrıydı. İngilizler, bu sömürgelerini ellerinde tutamayacağını ve genel bir infaal oluşacağından çekinmişlerdir.

Başbakan George İstanbul'u almamalarının nedenlerini şöyle sıralıyor:

"Hind Müslümanların Osmanlılara karşı duyduğu sempatiydi. Çünkü Hindistan Valisi tarafından 1919 Mayıs ayında gönderilen ve Paris Barış Konferansında dikkate alınan raporda, "İslam hissiyatı fevkalede teessür içindedir. İslam münevverelri Türkiye'nin mühim zayiata uğramasını şimdiden hazırlanmışlarsa da İstabuh'dan çıkarılmasına asla razı olamazlar. denilmekteydi. Ayrıca Paris Konferanıs, Hindistan'dan gelen iki heyeti dinlemişti. Her iki heyet İstanbul, Türklere bırakılmazsa Hintilerin, İngiltere'ye güveninin sarsılacağını söylemişti. Ağa Han'da aynı şeyleri tekrar etmişti. Bütün bunlardan sonra İngiltere, Hindistan'ın istediklerini bir tarafa itmezdi. Çünkü Hindistan bu savaşta İngiltere'ye yüz altmış bin asker vermişti. Onlar olmasaydı Türklere karşı zafer kazanamazdı. Bu sebeple zaferde Hint Müslümanlarının payı büyüktür. Ayna zamanda büyük bir İslam devleti sayılabilecek olan İngiltere'nin, İngiliz tahtına fevkalade sadakat gösteren Müslüman tebaasını sırf İstanbul yüzünden teessür içinde bırakmayacağı tabiidir."(Selahattin Tansel, Mondrostan Mudanya’ya Kadar, Meb. Yayınları, İstanbul 1991, c.2, s.60-61)

Başbakanın açıklamalarında da gördük...

İstanbul, aslında bayağı bir pazarlık konusu olmuş ve tamamen Hindistan ve diğer sömürge Müslümanların gayretleri sayesinde bize bırakılmıştı. İş bankasının hisselerinin gündeme geldiği bu günlerde bu hisselerin parasının Hindistan'dan geldiğini de hatırlatırız. Onlar, sonuna kadar bizi desteklediler. Bu heyetin içinde Muhammed Ali Cinnah, Muhammed İkbal ve Gandi de vardı.

Görüldüğü gibi Osmanlı'nın ölüsü bile bize himmet etmiş ve biz aslında İslam dünyasının himmeti ve desteğini hep almışız.

Kaynak: Osman Özsoy, Kurtuluş Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2007, s. 226-228

Yazarın Önceki Makalesi

Tümü

	İmsak	06:49
	Güneş	08:21
	Öğle	13:10
	İkindi	15:29
	Akşam	17:49
	Yatsı	19:16

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	21	57
2. Fenerbahçe	21	51
3. Samsunspor	21	40
4. Eyüpspor	21	39
5. Göztepe	21	34
6. Başakşehir	21	32
7. Beşiktaş	20	32
8. Kasımpaşa	21	28
9. Alanyaspor	21	28
10. Rizespor	21	27
11. Trabzonspor	20	26
12. Gaziantep FK	21	26
13. Antalyaspor	21	25
14. Konyaspor	21	24
15. Sivasspor	21	23
16. Kayserispor	20	17
17. Bodrum FK	21	16
18. Hatayspor	21	10
19. A.Demirspor	21	5

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	22	45
2. Karagümrük	22	39
3. Erzurumspor	22	37
4. Gençlerbirliği	22	36
5. Ahlatçı Çorum FK	22	35
6. Bandırmaspor	22	34
7. İstanbulspor	22	33
8. Keçiörengücü	22	33
9. Pendikspor	22	33
10. Boluspor	22	32
11. Ümraniye	22	32
12. Amed Sportif	22	31
13. Ankaragücü	22	30
14. Esenler Erokspor	22	30
15. Manisa FK	22	30
16. Şanlıurfaspor	22	28
17. Sakaryaspor	22	27
18. Igdir FK	22	26
19. Adanaspor	22	16
20. Yeni Malatyaspor	22	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	23	56
2. Arsenal	24	50
3. Nottingham Forest	24	47
4. Chelsea	24	43
5. M.City	24	41
6. Newcastle	24	41
7. Bournemouth	24	40
8. Aston Villa	24	37
9. Fulham	24	36
10. Brighton	24	34
11. Brentford	24	31
12. Crystal Palace	24	30
13. M. United	24	29
14. Tottenham	24	27
15. West Ham United	24	27
16. Everton	23	26
17. Wolves	24	19
18. Leicester City	24	17
19. Ipswich Town	24	16
20. Southampton	24	9

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	22	49
2. Atletico Madrid	22	48
3. Barcelona	22	45
4. Athletic Bilbao	22	41
5. Villarreal	22	37
6. Rayo Vallecano	22	32
7. Girona	22	31
8. Osasuna	22	30
9. Mallorca	22	30
10. Real Betis	22	29
11. Real Sociedad	22	28
12. Sevilla	22	28
13. Celta Vigo	22	25
14. Getafe	22	24
15. Las Palmas	22	23
16. Leganes	22	23
17. Espanyol	22	23
18. Deportivo Alaves	22	21
19. Valencia	22	19
20. Real Valladolid	22	15