1. Önce iyi olmayı dert edinmek
“Derdime derman arar iken
Derdim bana derman imiş.
Niyaz-i Mısrî
2. Ölçüye sahip olmak ve ölçüye uymak
Ölçü bilgi, ölçü insan, ölçü toplum ve ölçü hareketi bilmek gerekir.
Ölçüyü kavrayan ve ölçüye uyan daima gelişir, ölçüyü kavramayan ve ölçüye uymayan daima değişir. Yanılanın ölçüsü yanılır, yanılmayanın ölçüsü yanılmaz. Yanılmayan Allah Teâlâ ve öğretip eğittiği Hz. Peygamber aleyhisselamdır.
3. İyi olanları tanımak
a) Nasıl iyi oldukları,
b) Hangi sahalarda iyi oldukları,
c) Kimlerle ve kimlerin vasıtasıyla iyi oldukları.
4. Kendimizi tanımak
a) Potansiyelimizi,
b) Açıklarımızı,
c) Hayatta deneyip de başarılı olduğumuz yönlerimizi,
d) Ölçü ve örnek insanlarla kıyas ederek ne seviyede olduğumuzu.
5. Mutlaka sorguya çekileceğimiz gerçeği ile Hakka ve halka karşı sorumluluğumuzu idrak edip görevimizi yerine getirmek
Mes’ûliyetini idrak eden memuriyetini ifa eder.
“Mes’ûl olduğun şeyle meşgul ol!”
Hz. Ömer (r.a.)
“Gerçek insan görevini, küçük insan çıkarını düşünür.”
King Dize
“Kişinin mâlâyânîyi (doğrudan kendisini ilgilendirmeyen faydasız şeyleri) terk etmesi, iyi müslüman oluşundandır.”
(Tirmizî, Zühd, 11; İbn Mâce, Fiten, 12.)
“Kendilerine peygamber gönderilenleri de sorgulayacağız, peygamberleri de sorgulayacağız.”
( A’râf sûresi 7/6.)
6. Konumumuzu düşünüp konumumuza uygun hareket etmek
a) Evrendeki (Ahsen-i takvîm)
b) Evdeki (Şefkatli baba ve örnek ev reîsi)
c) İşyerindeki (sorumluluğunu müdrik, başarılı, plânlı ve prensipli işine gâlip)
d) Halk içindeki konumumuza uygun hareket etmek (örnek)
“Yüklendiğimiz vazife ne kadar zahmetli olursa, ruhumuzu o nispette eğitir ve yüceltir.”
Andre Gide
Herkes kendisine yakışanı yapmalıdır.
“Ey zulümle kuyu kazan! Sen kendine tuzak hazırlıyorsun! Zulüm demiriyle taşını birbirine vurma! Çünkü bu ikisi, erkek ve kadın gibi çocuk meydana getirirler.”
Mevlana
7. Bütün yaptıklarımızı bilerek, başarılı olanlardan istifade ederek ve ihlâsla yapmak
“İlim bir çekirdektir, amel onu ekmektir, suyu ise ihlâstır”
Gazali, İhya-ı Ulûmiddin’den
İlimsiz amel olmaz, ihlassız amel kabul edilmez.
“Ameller için kibirden ve kendini beğenmeden daha kötü bir şey yoktur. Ameller için kulun Allah’ın nimetine ve tevfîkine şahit olmasından, O’ndan yardım dileyip O’na olan ihtiyacını kabul etmesinden ve amelini O’nun için ihlâs ile yapmasından daha faydalı bir şey yoktur.”
İbnu’l Kayyım el-Cevziyye
Hz. Aişe (r. anhâ)’ya bir adam soru sorar:
“İyi biri olduğumu ne zaman bilirim?”
Şöyle der:
“Kötü biri olduğunu bildiğin zaman.”
Adam:
“Kötü biri olduğumu ne zaman bilirim?” der.
Şöyle cevap verir:
“İyi biri olduğunu bildiğin zaman.”
“Bilginlerle beraber düşünmeli, halkla birlikte hareket etmeli.”
Berkley
“Bilgi büyük adamı alçakgönüllü yapar, normal adamı şaşırtır, küçük adamı kibirlendirir.”
Molla Cami
“İnsanlar için amel etmek şirk, insanlar için ameli terk etmek riyadır. Allah’ın seni bu ikisinden koruması ihlâstır.”
Fudayl b. Iyâz (rh.a.)
“İlmi ile amel etmeyen âlim; başkalarını giydirdiği halde kendisi çıplak olan iğne gibidir.”
İmam-ı Gazali
“İlim öğrenip de ona göre hareket etmeyen kimse, tarlayı sürüp de tohum atmayan kimseye benzer.”
Şeyh Sadi-i Şirâzî
8. Her gün iyiye, daha iyiye ve en iyiye doğru yönelmek, denetlendiğimizi bilerek kendimizi denetlemek, başarınca Allah’a şükretmek, başaramayınca ibret almak, nefisten kaynaklanıyorsa nefsimizi oruç tutturmak ve sadakayı fazla vermek gibi şeylerle cezalandırmak.
“Yalnız işsiz olanlar değil, daha iyi işler yapabilecek olanlar da başıboşturlar.”
Sokrat
“Başkasından üstün olmamız önemli değildir. Asıl önemli olan şey, dünkü halimizden üstün olmamızdır.”
Çin Atasözü
“İki günü eşit olan ziyandadır, aldanmıştır.”
(Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, II, 323.)
“Tecrübe, insanın başına gelen şey değildir, başına gelenle ne yaptığıdır.”
A. Huxley
“Yoldaşın korkaksa ayıyla boğuşma!”
Çerkez Atasözü
“İnsanlar ancak alışkanlıklarına gem vurabilecekleri nispette hürriyete hak kazanırlar.”
E. Burke
“Birini eğitmenin asıl amacı onu sürekli sorular soran biri haline getirmektir.”
Bishop Creighton
“Kul nimette de felakette de aynı hali muhafaza ettiği zaman rıza makamına erer.”
Rabia-i Adaviyye (k.s.)
“Şöhret kayar gider. Paranın kanatları vardır, uçar. Kalıcı tek şey karakterdir.”
Angel Myres Martino (Olimpiyat Altın Madalyalı Yüzücü)
Hayırseverler; çakmaktaşı, sünger, arıkovanı olmak üzere 3 sınıfa ayrılırlar:
a) Çakmaktaşından bir şey alabilmek için ona çekiçle vurmak gerekir, alabildiğiniz ancak çakmaktaşı ve kıvılcımdır.
b) Süngerden bir şey alabilmek için onu sıkmak gerekir, ne kadar çok sıkarsanız o kadar çok şey alırsınız.
c) Arı kovanının balı ve tadı dışarı taşar.
Cimri insan bir şey vermek konusunda taş gibi katıdır; esnemez, yumuşamaz, hissetmez, anlamaz. Bir şey vermek zorunda kalırsa yüreğinden hiddet, dilinden övünmek ateşi yayılır.
Bazı insanlar iyi tabiatlı olmalarına rağmen hayra teşvike ve manevi desteğe ihtiyaçları vardır.
9. Birbirimizi sevmek, birbirimize karşı kardeşlik görevlerini yerine getirmek, özellikle ve içtenlikle nasihat etmek ve nasihati de kabul etmek, birbirimizi ziyaret etmek.
“Sizden biriniz kendisi için sevip arzu ettiği şeyi din kardeşi için de sevip arzu etmedikçe gerçek anlamda iman etmiş olmaz.”
(Buhârî, Îmân, 7; Müslim, Îmân, 71-72; Tirmizî, Kıyâmet; Nesâî, Îmân, 19, 33; İbn Mâce, Mukaddime, 9.)
“Sevgi ve acıma, insanlık vasfıdır; hiddet ve şehvetse, hayvanlık vasfı.”
Mevlânâ
“Sevgi, hayatın pusulasıdır.”
Mektupçu Agâh
“Nasihati sevmeyen ve nasihatçisi olmayan kavimde hayır yoktur.”
Hz. Ömer (r.a.)
“Öğüt, dünyanın en pahalı hazineleri kadar kıymetli olduğu halde, ekseriya pek ucuza satılır.” Hz. Ali (k.v.)
“Herkesin istediği, fakat kimsenin dinlemediği bir şey vardır: Nasihat.”
İngiliz Özdeyişi
“Siz birbirinizi ALLAH (c.c.) için severseniz, gayretullah zuhur eder ALLAH (c.c.) da hepinizi sever.”
İsmail Hakkı Toprak (k.s.)
“İncinmemek istersen eğer mülk-i fenâda
Bir kimseyi incitmemeye hasr-ı merâm et!”
Ziya Paşa
“İşaret bekliyorum, yağız atım eğerli;
Yanarım sorarlarsa: “Ne getirdin değerli?”
Necip Fazıl Kısakürek
Tam adam, yarım adam, sıfır adam:
a) Tam adam: Hem rey (düşünce, görüş) sahibidir, hem de istişare taraftarıdır,
b) Yarım adam: Yalnızca rey sahibidir, istişareye kıymet vermez,
c) Sıfır adam: Ne rey sahibidir ne de istişare taraftarıdır.
Hz. Hasan (r.a.)